TALATU’U O LEALATELE

16 March 2016, 12:00AM

Tapena ma Tuufaatasi e Fuimaono Na’oia Faasavalu Touli F. Tupua mo le Samoa Observer.

 

LEALATELE

Fai mai su’esu’ega a Papalagi o Lealatele e aofia ai ni nuu laiti (mai matū i sauté) e pei o Salago. To’apaepae. Malaeola (Malaeola), Saputū, Samalae’ulu, Patamea ma se nuu e motu ese o Palapala, lea fai mai e matua latalata lava i Pu’apu’a. 

O Salago fai mai e latalata i Sale’aula (Safa’i); e laititi, e tusa ma le 1,500 mita le mamao mai le tolotolo i matu. I le tulaga lautele-o Lealatele-‘o se ala umi’ ma e uiga ese e pei o Amoa pe a fua i le maoa’e o le tulaga tu-to’atasi o ia nuu, ma, pe a fua i le laiti o ia nuu, toe mamao ese le tasi mai le isi. I le avea ma nofoaga o Salemuliaga- e vavalalata sootaga a Lealatele ma Amoa, e pei foi ona ia faia i lona aiga o le Tuiaana. 

O Sataputū fai mai o se nuu manaia tele, ae taoto faasolo i luga o le gataifale papa. E pei foi o Amoa, e tele ona pitonuu. O le nofoaga o loo faamautu ai le Ekalesia Katoliko e igoa o “Malopa’ūmalama.”

O lona vaitafe uiga ese o loo vaeluaina ai Sataputū i ni vaega se lua e igoa o Mali’oli’o. O tusitusiga a Misi Situpe o loo i ai se tala e uiga ia “Matatalalo” i Lealatele e faapea o lona to’alua o Mata’ite’ite na fausia le va’a muamua i totonu o lea vaega-eleele -ona o le fesoasoani a lona tama tufuga faufale o Tagaloaalagi. 

O Upu Taoto la o Lealatele e faapea: “Tulouna Oe Salemuliaga; Tulouna Tevaga ma Vaifale; Tulouna le Ati Muliagatele; Afio mai Sa Tuala; Afio mai lau Afioga Salā ma le Falevalu; Afio mai lau Afioga ‘Auali’itia; Afio mai le Ma’upu o Falenaoti; Susu mai Saui’a ma Manatoealofa; Afio mai le Fua’au a Ugapo; Tulouna le Toafia.

O LE ITU GAGAIFOMAUGA: 

O le itumalo o Gagaifomauga e i le itu i sisifo o le mauga-fai mai e aofia ai nuu o Safotu, Samauga, Safune ma Aopo- ae tu-matafaga ai nuu o Safotu, Safune ma Sasina, ae o Samauga e ta’oto i luga o se maupu’epu’e papa i le va o Safune ma Safotu, ae o Aopo e tolu itula le mamao i uta mai Sasina, ma ona pau lea o le nuu e tutoatasi o loo i ai pea i Samoa i aso nei (se’ia vagana ai Siliuta o loo i Olosega. 

O le Malae o Safotu o “Figao” ma o le nofoaga lea o lona malo.  O le Aoao Tetele la o Safotu ma lona Itu e faapea:-“Tulouna le Alii o le Itu; Tulouna Oe le Tumua; Tulouna le Ati Pouniu ma le Aiga Sa Umalau; Tulouna lau Afioga Utumapu ma Lau Afioga Afitu; Afio mai le Matua o Tapusoa ua iloga ia o le “Laau Na Fausia”; Tulouna le Matua na Togi o Lau Fetalaiga Lavea; Tulouna lou Gagaifomauga; Tulouna a Tamatane o Alala Mai, ma Aiga o Afifio ai.”

16 March 2016, 12:00AM
Samoa Observer

Upgrade to Premium

Subscribe to
Samoa Observer Online

Enjoy unlimited access to all our articles on any device + free trial to e-Edition. You can cancel anytime.

>