Manatu o le Fa’atonu - Tu’u-fesilisili pea le atunu’u

By Marj Moore 11 April 2016, 12:00AM

E matua tele ma anoanoa’i le mau a’oa’oga lelei, e afua mai le fa’alavelave mata’utia lea na tupu i le Aso Gafua talu ai i le uafu i Matautu, ae maise la, o lea ua ninimo atu le afi ma mou atu le asu-fa’aNiu-tu sa matua fa’apopoleina ai le atunu’u.

Pau va’aiga o totoe nei, o le tane-uliuli-pato’i lea o le a fa’amanatu ai pea lava pea lea fa’alavelave i le fatu o le taulaga,  na ma’umau ai le soifua o se tasi o tagata-faigaluega ae maise le falema’i ai o nisi o si vaega tinei-mu.

A o le fa’afetai lapo’a lapo’a tele, ona e le’i matua leaga tele atu ma tula’i mai nisi mea ogaoga e afaina ai tatou uma.

A’o tatou taufai fa’afetai uma ona ua mafai ona taofia lea afi, ma tatou fa’alogo fo’i i tala tau-faufau mai a le Ofisa Sili ma le vaega a le kamupani-suau’u (PPS), a o le mea moni lava, ua tatau nei loa lava ona toe silasila ma le toto’a, matua su’eni i luga lea fa’alapotopotoga.

Lea na amata-mea le Ali’i Palemia, e tu’u-sa’o le fesili pe na a’oa’oina lelei nei tagata, pe ua agava’a ma iai le poto-masani fa’apitoa e fa’atino ai galuega nei.

O le fa’aaliga a le Pule Fa’atonu o le kamupani suau’u, o Fanene Samau Etuale Sefo fa’apea, o le galuega ua mae’a ona fa’atagaina fa’aleTulafono ma ua iai fo’i se pemita e fa’agaioia ai, peita’i la, e le-o-gatasi ia fa’amatalaga, ma le-aiga fo’i ma mea na tutupu i le Aso Gafua. E vala mamao pei o Sasa’e ma Sisifo.  

Ma ua atili nunumi ai le lalolagi ma tele ai isi mau fesili e fai.

E o’o lava i le Afioga a le Ali’i Minisita e feagai tonu ma le pulega o le uafu i Matautu, le Susuga a Papali’i Niko Lee Hang, o lo’o ta’afifili  pea e tau mafaufau se fa’amatalaga tonu o le mea na tupu. 

O ana saunoaga fo’i, na atagia ai lona matua ofo tele, i le to’atele na’ua o le mamalu o le atunu’u.

“O le uiga o so’u manatu, i nofoaga nei e pei o pamu-penisini, e le mafai ona e so’ona fa’aaogaina ai lau telefoni-fe’avea’i, e le mafai fo’i ona ulaula ai, ae o mea faigofie lava ia.

“Ae sa fai a latou ueloga-mea i le tane o lo’o iai le suau’u i totonu...e matua mata’utia lea mea, a o le fai i luga o le tane, o se pomu e ono pa i so’o se taimi,” o lana saunoaga lea.    

O ia o se ali’i-faiPisinisi, e fai fo’i le pamu-penisini a lona aiga ae o lo’o malamalama lelei lana Afioga, i le tāua tele o le fa’atinoina o galuega uma ma le saogalemu.

Na ia osofa’ia fo’i le Vaega mo le Pulega o Uafu a Samoa, ona o le fa’atamala tele o leoleo-fesoasoani sa i le faitoto’a mo lea nofoaga. 

O le taimi nei, ua mae’a ona fa’ailoaina e le ‘aufaigaluega a le Pulega o Vaega Tinei Mu ma ‘Au’aunaga mo Fa’alavelave Fa’afuase’i, le leaga ma le le-lava o mea-faigaluega sa latou fa’aaoga i lea fa’alavelave tele.

Na ta’ua e Kereta Samia, o se fui-mu sinia ua sili i le 10 tausaga o tautua e fa’apea, e matua mo’omia lava le toe faia o ni a’oa’oga fa’apitoa mo ituaiga mu fa’apea, ae maise foi, le matua mo’omia tele o ni ‘aupega ma mea-faigaluega lelei mo le latou vaega. 

“O le fa’alavelave lea i le Aso Gafua talu ai, na o le talotalo lava, ma’umau pe a na iai se loli e iai ni ‘apefa’i i Samoa nei, semanu e leai lava se faigata e tau-fana ai le ‘oa i totonu o le tane, aua ‘apefa’i ia, e ta’i-tolusefulu mita ma sili atu le u’umi nai lo le tane.” 

E le fesiligia le moni o lana fa’aaliga, peita’i, sa le-tatau lava ona tupu lea mu i le taimi muamua. 

Ma tatou toe fo’i ai lava i fesili e tula’i mai pea, e uiga i le kamupani-suau’u, le PPS.

O ai o latou matutua uma ia, sa a’oa’oina fa’apitoa, pe ua iai ni fa’ailoga fa’apitoa, ni poto masani ma ni agava’a ogaoga i a latou oloa mata’utia ia, le suau’u ma isi oloa fa’apea?

Na fa’afaigaluega ea tagata nei, ona o mata’upu tau-pulega o pisinisi ae leai se iloa fa’apitoa o nei mea ua maliliu ai tagata ma tau-maliliu atu ai ma nisi to’atele o le atunu’u?

O to’afia nisi o le ‘aufaigaluega lea sa faia iai ini a’oa’oga fa’apitoa pe o lo’o a’o’oga fa’aauau pea e o’o mai i le taimi nei, mo le tagofia ma le va’aia lelei o mea nei o suau’u? 

O fai ea ni a’oa’oga-amata, a’oa’oga fa’amasani a tagata-faigaluega fou a le kamupani? 

O malamalama ea tagata e faia galuega masani nei, i a’afiaga o suau’u ma oloa fa’apea o lo’o latou galulue ai i aso uma? 

O iai ni galuega so’o-so’o-tau’au ma ni faiga-fa’aPa’aga a le kamupani lea ma nisi o suau’u-kamupani e maua mai le poto, le malamalama ma le iloa latou te mo’omia mo le tagofia ma le va’aia lelei o suau’u? 

O malamalama le pulega ma le ‘aufaigaluega atoa i tulafono o le soifua maloloina lelei ma le puipuia o le saogalemu i le ituaiga pisinisi lea ma le ala-manuia o latou fa’atinoina? 

O fa’aaoga tatau ea na tulafono, ma e fa’afia ona toe-iloilo? 

O fea na gata ai le toe-iloiloina o na tulafono, sa su’esu’e-lelei ea ma fa’amaonia e ai? 

O fa’aaoga e le PPS se isi kamupani mai tua siakia a latou fuafua fa’ata’oto mo le saogalemu po’o lelei ma talafeagai? 

E fa’afia ona fai na iloiloga ma siaki? 

Tolusefulu tausaga talu ai, sa iai se nofoaga i le taulaga i ‘Aukilani na fa’aigoaina, o le Fa’atoa’ga-Tane, ona e matua tumu i tane-suau’u.

O le taimi nei, ua matua tumu i fale’aiga mananaia ma fale-pia, talu ai, na valo’ia e le Vaega TineiMua, a te’i ua pa fa’afuase’i ma mu, e matua malepe atoa lea vaega o le atunu’u, e o’o i nofoaga mamao pei o Onehunga.

O le uiga o se tala: E moni o le galuega na faia i tane ia, ua mae’a ona fa’atagaina i se pemita ma ua talia fa’aleTulafono fo’i, peita’i, o se fasi-pepa ma le tulafono e le taitai ona nanenanea ma fa’asaoina ai le saogalemu o le soifua e tasi ua ma’umau.   

By Marj Moore 11 April 2016, 12:00AM
Samoa Observer

Upgrade to Premium

Subscribe to
Samoa Observer Online

Enjoy unlimited access to all our articles on any device + free trial to e-Edition. You can cancel anytime.

>