O LA’U TALA FO’I

28 May 2016, 12:00AM

1.Matauina i Tala Fou fai mai ua uma faafitauli ia sa faatuai ai ona fau se Maota fou o le Palemene-ma o ia faafitauli e mafua ai le faasalalauina o tauofoga mo le faatinoina o lea galuega.

O le faasalalauga muamua o tauofoga na manumalo ai le Graig Construction-toe faasalalau faalua toe manumalo ai foi lea lava kamupani.

Fai mai le kamupani lea o le a na faatinoina le galuega-atonu o lea faatuai e mafua mai le le fiafia o le Kapeneta i le ata muamua o le Maota-ae o le taimi lona lua na toe faasalalau ai mo tauofoga-o le taimi lea na talia ai le ata o lea galuega tele.

O le tau la o le fausia o le Maota fou o le Palemene-e sili atu i le $20 miliona lea e faatupe e Ausetalia ma le Malo o Samoa.

Fai mai sa talanoaina talu ai nei lea galuega tele e le Palemia-lea na ofo mai Ausetalia latou te fausia e avea ma latou meaalofa i le faamanatuina o le 50 tausaga o le Tuto’atasi o Samoa-ae o suiga talu ai nei i le faigamalo a Ausetalia-ua faigata ai ona faagasolo lea fuafuaga.

O se tasi o mafuaga o le toe faaitiitia lea e Ausetalia o ana tupe mo atunuu i fafo. Fai mai la le Palemia sa mulimuli ane ona la fetaui ma le Sui Palemia o Ausetalia-lea na ‘ou faamanatu i ai lea galuega-ae fai mai o le a latou toe talanoaina lea galuega. 

Fai mai tala fou sa faamanatu i ai e le Palemia-‘o le latou aganuu-a ta loa se tatau a se tagata’-o se mea faatiga tele pe afai e le uma ona ta!. Fai mai la le Palemia-sa folafola mai e Ausetalia ia tupe mo le galuega ma le manatu- o le a fai foi i ai ma se sao o Samoa.

O le Fale Fono tuai la fai mai na tatala aloa’ia i le 1972-o se meaalofa lea mai le Malo o Niu Sila. O lea la Maota Fono na tala i lalo ia Aokuso o le tausaga talu ai-ma o galuega mo le fausia o se Maota Fono fou -sa fuafua e amata ia Novema o le tausaga talu ai.

Ia -o le tala atoa lena-ae ana faapea e le talaeseina le Maota Fono Samoa tuai sa i ai i le Malae-e faapenei lava o faaaoga-ma o le ata moni lena o le amataga o le Malo o Samoa-e ao ina aoaoina ai fanau o lalovaoa-aemaise ai o le faatumauina pea o fausaga faale-aganuu! O le a sou taofi? 

2.,Matauina foi i Tala Fou o lea ua amata ona fesiligia le uiga moni o le upu ‘aganuu’-ma o le matau atu i Tala Fou-e anoano i latou ua faaalia o latou manatu-ae ia manatua lelei-e ese le ‘aganuu tautala,’ ese le aganuu faatino’!

O le a la le ituaiga tonu lava o aganuu lea ua fesiligia ma moomia ai ni manatu faaalia? O ai e afua mai ai le aganuu-ae o ai latou te tausia ma faatinoina?

Afai la o nei fesili-o ni fesili a ni tagata mai fafo-o le aganuu la a Samoa- e le na o galuega taulima e iloa ai-talu ai –e eseese mamanu ma le faiga atoa ma le tele lava o isi itu! Afai la o le aganuu moni a Samoa lea ua fesiligia-e le maua mai tupulaga talavou-a’o le ‘aumatutua e maua ai le aganuu moni a Samoa! O le a sou taofi? 

3.Matauina foi i Tala Fou nisi o faafitauli ua tulai mai tau le saogalemu o le soifua maloloina- o nisi o oloa poo taumafa o loo faatau atu e nisi faleoloa i tagata lautele o le atunuu. O le pogai lea fai mai- na tapunia ai se tasi o faleoloa.

O le faaaliga la a se tasi o le Matagaluega o le Soifua Maloloina e faapea ua uma ona auina atu e le Matagaluega o le Soifua Maloloina ni tusi i faleoloa e uiga i le saogalemu o taumafa mo tagata lautele atoa ai ma le tulaga mamā o ia nofoaga.

Fai mai na tapunia se tasi o faleoloa mo ni nai aso ona o lea tulaga faaletonu ae na toe tatala ananafi. Fai mai o se lipoti ia Me o le tausaga nei i le Minisita o le Soifua Maloloina na faaalia ai se fuafuaga a le Matagaluega ina ia faamalosia lea fuafuaga ina ia mautinoa ai le saogalemu ma le lelei o taumafa mo tagata lautele!

Ia –afai la sa faaletonu le tulaga o ia taumafa i nisi o faleoloa-o se tulaga la lenei e tatau ona tatou matua faaeteete i ai-talu ai-o le faaletonu o ia taumafa-e i’u ina matua aafia ai le soifua maloloina o le toatele o le atunuu! O le a sou taofi?

4. Matauina foi i le Manatu o le Faatonu o le Samoa Observer ananafi fai mai o le suafa fou o lo tatou Alii Palemia –o “Mr. Tusifolau”-ma o le matau atu i ai-e peiseai o se suafa e afua mai le faatauina atu faa-solitulafono o Tusi Folau a Samoa i Sisifo i Saina i se taimi ua leva.

O le matau foi i lea mataupu- e foliga mai sa fai se faamasinoga ma e na o nisi o alii ofisa tau femalagaiga a Samoa ma se alii mai Saina- na aafia ai-ae leai se itu a le Palemia i lea faamasinoga!

O le fesili la-o le a tonu lava le pogai na faae’e atu ai lenei suafa o “Tusi Folau’ i le Palemia o Samoa? O se mea na tasi moemoe i ai le faiga-malo i lena taimi-pe o se mea na nofo lava ia ma fai? O le fesili taua la- pe to’atele nisi o le atunuu na auai i le faae’eina atu o lea suafa i le Alii Palemia ma pe sa tali toga ai foi le atunuu?

O le a sou taofi? 

28 May 2016, 12:00AM
Samoa Observer

Upgrade to Premium

Subscribe to
Samoa Observer Online

Enjoy unlimited access to all our articles on any device + free trial to e-Edition. You can cancel anytime.

>