O LE AFIOAGA O VAVAU

29 June 2016, 12:00AM

Mai le Tusi o le Suaga a le Vaatele-faaauau mai ananafi

O le Tafa o Ata e toe fo’i ai tagata o le nuu, Sina ma Tigilau i o latou nofoaga. E felelei lava e pei o le manu o le Tulī. E nonofo Sina ma Tigilau i le Papalaulelei- ae toe liu i loi tagata o le nuu-ona fetolofi lea i totonu o Ana- e faatali ai le sauniga i le aoauli-lea e fefataa’i solo ai Sina ma Tigilau mai le Papalaulelei i le Malumalu.

Afai la e fai le fesili pe na faapefea ona mou ese atu tagata o Savavau mai le fogaeleele-fai mai le talatuu- na o’o  i le tasi aso  ona o uma lava lea o tagata o le nuu i se malaga- ae faamuli atu Sina ma Tigilau.

O le faamoemoe o le malaga- e fia feiloa’i i isi aitu o le atunuu. Na o’o lava le malaga i le Fafā o Sauali’i i Tufutafoe- ma isi lava vaega o le Vasa Pasefika. Ua leva ona o -ma e taliu mai- ua liu-ma’a Sina ma Tigilau.

O lea na mapuni ai loa le gutu o ia ana- ma ua le toe vaaia ai le nuu o Savavau. Ua le toe mafai ona ofi le Vaaloa pe a ui atu i le Papalaulelei. Fai mai le talatuu o aitu uma na fo’i mai ma le Vaaloa-na malelemo uma lava ina ua goto-peita’i-sa ola pea tagata o Savavau.

O luga o le sami i le nofoaga o Papalaulelei-e latalata i ai le “To-Sua” ma le “To-le-Sua”. O le “To-Sua”-e i ai lona sua, a’o le “To-le-Sua”-e matūtū. O le auala i lenei nofoaga-e oso atu i le oga-eleele e igoa o le “Vai-To”, o le fanua na to atu e tua’a o Tupuola Faitala-e tautua ai Fiame Mata’afa Mulinuu I.

E pei ona ta’ua-o le “To-Sua” e latalata i le sami-ma o le suavai o loo i ai-e tafe mai le sami i lalo o le Papalaulelei. O le vaai atu mai luga i le To Sua-e foliga i le taatia mai o se ‘apa fafano ua i ai le suavai. E i ai ni Alii Papalagi na totofu mai le Papalaulelei ma maulu ane ai i totonu o le To Sua.

O le To-le- Sua-e pito i uta ma e leai se suavai o i ai. Sa masani ona lafo i ai pulu pe a fai sali-popo-ae le mafai ai lava ona tumu. O le ta’ele o le To-le-Sua-o loo tupu a’e ai se aoa tele ma ua lālā i luga lona tumutumu.

E le o iloa la pe na faapefea ona tula’i mai le To-Sua ma le To-le-Sua. Peitai-e talitonu Salevalasi-o iinei lava na tula’i ai le Tupu Tama’ita’i o Salamasina- ma to pa’ia ia Salevalasi. O le pogai lea o le upu o “Salevalasi na mua i Pa’ia”-ma o le Aiga e Pa’ia. O Salevalasi ma Sa-Tuala, o Aiga Faavae ia o Samoa; e pa’ia le tasi-ae tausi e Lufilufi; ae Faalagilagi le isi-ae tausi e Leulumoega! 

29 June 2016, 12:00AM
Samoa Observer

Upgrade to Premium

Subscribe to
Samoa Observer Online

Enjoy unlimited access to all our articles on any device + free trial to e-Edition. You can cancel anytime.

>