20miliona tau fuafua falepuipui

By Ilia L Likou 28 January 2018, 12:00AM

O lea le tau aofa’i ua silasila ai nei le malo mo le fa’afausia lea o le falepuipui i Tafaigata.

I le fa’atupula’ia pea o pagota sosola, e tusa ma ripoti ananafi,  na toe logoina mai ai e le Matagaluega o Leoleo  i le atunu’u i le sosola ai lea i tua ma le falepuipui o nisi o pagota e to’alua. 

O i la’ua nei o Fili Fuimaono po o Fili Faulalo ma Tui Samuelu.

O lo’o ua to’atolu ai i a’i laua i latou o lo’o tausailia pea e o’o mai le taimi lenei i a Uili Manuleleua.

O lo’o ua fautuaina e le Mataluega le fesoasoani o le atunu’u i le mafai lea ona logoina o le matagaluega pe ripotia atu i le Ofisa. I le vaiaso ua tuana’i na fa’ailoa mai e le Matagaluega o Leoleo le toe fo’i atu ai totonu o se tasi o alii pagota i a Lagalaa Misiluki lea na fa’ailoa le sola ese mai i le falepuipui i le vaiaso lava lea.

O le a molia o ia i le sola ese mai le falepuipui aemaise o le umia ai lea o fuala’au fa’asaina.

Na fa’afetaia e le Matagaluega le lagolago o aiga aemaise o afioaga lea ua mafai ai  ona toe tu’uina atu o ia. E o’o mai le taimi lenei o lo’o tausailia lava se tasi o pagota lea na sosola mai ma nisi e to’atolu i le masina o Tesema o le tausaga ua mavae i a Uili Manuleleua.

E aofia ai i a’i latou nei le Lauititi Tualima  ma Vaoia Solia lea na osofa’ia se tasi o aiga i Ululoloa i lea lava masina a’o tausailia ai leoleo, ma o le taimi lenei ua toe maua uma. Aepeita’i o i laua nei o loo tu’uaia i lea osofaiga.

I le osofaiga talu ai i Ululoloa, o lo’o na a’afia se tinā lea e le’o mana’o e fa’ailoa mai lona suafa ma na maua le avanoa e fa’ailoa mai ai lea tulaga. Na ia ta’utino o Lauititi sa i totonu o lona potu.

 “Na ia fa’alagolago mai i a te a’u ma tule’i a’u aga’i le moega, na ia fa’afefe a’u ma nofo tatu’i o’u foliga,” saunoaga a le tinā

 “Sa taumafai lava ina ia ou to’a lelei ina ia mafai ona fa’ato’a filemu mea uma aemaise o lo’u popole i si a’u fanau i tupu ai se fa’alavelave.

“Na ou fai atu i ai e tago e ave la’u telefoni ma va’ai la’u ato tupe e tago e ave, na ona ia maua lava o la’u telefoni alu loa ma le atoa.

 “Na ou fa’apea ai na’o Lauitiiti sa i lo’u fale ae ou iloa mulimuli ane sa i ai ma le tasi ali’i pagota.

Na ia ta’ua lona fa’afeso’otaia ai lea o leoleo ma na vave ona o’o atu le fesoasoani ma maua ai meatotino na to’esea.

 “I a te a’u lava ia, e le saogalemu le atunu’u i nei tagata ma e tatau ona fai se fuafuaga talafeagai mo Lauititi.

“Ou te iloa e faigofie lava ona osofa’i lo matou fale ona e latalata tele i le falepuipui.

“O le taimi lenei ua i ai mea pueata fa’alilolilo ma nisi o tulaga aua lava le saogalemu o lo matou aiga.

O lo’o ua matua’i fautuaina le atunu’u ina ia fa’afeso’ota’i le ofisa leoleo o lata ane, 22222 po o le 911 pe a iloa i latou nei i so’o se vaega o le atunu’u ae aua ne’i latalata i ai.

I nisi o ripoti e fa’atatau lava i a Lauititi  na fa’ailoa ai o se tagata solitulafono aupito i mata’utia o Samoa.

Mo  Lauitiiti Tualima lava ia, na ‘a’afia muamua ai se tasi o turisi mai fafo i sana osofaiga mata’utia i  le La’au Tutasi ina ua ia saiasaia se ali’i palagi ae ia fa’atinoina ni faiga matagā i lana uo tama’ita’i mai Ausetalia i le 2015.

I le masina o Iulai 2016, na tula’i ai Lauititi ma faia sana faato’esega puupuu i luma o le Alii Faamasino o Lesatele Rapi Vaai ina ua tula’i o ia mo lona faasalaga e tusa ai ma le osofaiga o le ulugalii mai Ausetalia ma le toso faamalosi o le tamaitai Ausetalia lea sa fai malologa mai i Samoa i le tausaga, 2015.

“Ou te faato’ese ai e tusa ai ma le mea na ‘ou faia, “ o lana faaaliga lea. “Ua ‘ou sese ma ua ‘ou matua lagona lo’u faanoanoa. Ou te talia soo se faasalaga e tuuina mai e le Faamasinoga.”

Na tolopo e le Alii Faamasino o Lesatele le faasalaina o lea alii se’ia aulia le aso 19 o Aokuso 2016-ina ia tuuina atu ia te is se taimi e Iloilo ai talosaga na tuuina atu mai le Vaega o Moliaga. 

Ae peitai-na ia faaalia e faapea o loo sailia e le Ofisa o Moliaga a le Malo se 20 tausaga faaopoopo o le faasalaga tau falepuipui mo lenei pagota e mata’utia le sola soo i tua. 

Na ioe Tualima i lona nofosala i tuuaiga e tolu tau le toso teine, tasi le moliaga o le gaoi, tasi le moliaga o le fao mea, ma se moliaga o le tau faamata’u e fasioti ma le isi tau le faa-auupegaina i se ‘auupega mata’utia. O ia moliaga uma e faasino i le osofaiga o se ulugalii mai Tasemania i le Lupesina Treesort i le aso 24 o Setema 2015.

E tusa ai ma le otootoga o faamatalaga moni, na o faatasi Tualima ma Leoleo o le Falepuipui i le falema’i i le aso 23 o Setema 2015-ma o le taimi lea na mafai ai ona ia sola ese. Na ui atu o ia i Tiavi-lea sa nofo ai mo le aso.

I le faagasologa o taimi amata o le isi aso, na ia talepe ai se potu sa nofoia e ni turisi ia e tatau ona pu’e le la malaga i le vaalelei e toe foi atu ai i Ausetalia i lea taeao.

O le tama’ita’i na ‘a’afia ai o Angie Jackson.

E tusa ai ma ripoti fai mai na sauni Angie e taele ae o le taimi lea na ia vaaia ai Lauititi o lo’o ia umia se seleulu ma faafefe ai na te fasiotia o ia pe afai e faataiŏ. 

Na tapā e Tualima se tupe ma  la  telefoni fe’avea’i ona la ave lea ia te ia mea sa na mana’omia. Ae peitai-sa le faamalieina ai o ia.Ona ia saisai lea o le ulugalii ma toso faamalosi le tamaitai a’o tilotilo atu si ona to’alua.

O ola o lea ulugalii sa mafai ona faasaoina ina ua siaki e le Pule o Treesort i la’ua –talu ai ua la tuai le la taavale la’upasese i le malae vaalele. Ae mo Tualima, sa mafai ona ia sola ese i lea po ma nisi o meatotino a le ulugalii.

O le Aso 5 o Oketopa 2015 na toe pu’e ai Tualima. Ina ua fesiligia e uiga i lea osofaiga, na ia ta’utino e faapea o ia na faia, o faamatalaga otooto ia a Leoleo.

Ua tuuina mai ai foi ma se fautuaga mai Matagaluega mo le lautele o le atunuu ina ia nofo mataala aemaise ia lagolagosua atu i le galuega o loo taumafai iai e ala lea i le sailia o Uili i le taimi lenei.

Ma a silafia e se tasi se faamatalaga i le nofoaga o loo iai Manuleleua faafeso’otai le Ofisa o Leoleo I le numera 22222 pe valaau sa’o i le 911.

By Ilia L Likou 28 January 2018, 12:00AM
Samoa Observer

Upgrade to Premium

Subscribe to
Samoa Observer Online

Enjoy unlimited access to all our articles on any device + free trial to e-Edition. You can cancel anytime.

>