O LE TALATU’U O FALEǕ

20 August 2016, 12:00AM

O iinei o loo i ai le Maota i Luatimu-ma o sauté o le Maota e le mamao, o loo i ai le Ma’a Faamanatu o le Ekalesia Metotisi. O le igoa o le Maota o “Luatimu”-fai mai le mau-o iinei faatoa faalua ai ona timu-ina ua taunuu le Tala Lelei. O le timu muamua lava o Sapapalii Savaii ina ua taunuu Ioane Viliamu. 

Ina ua taunuu le Ekalesia Metotisi i Faleū ma Utuagiagi, o iina faatoa faalua ai ona totŏ uaga o faamanuiaga –ona ua suluia Samoa i ‘Ave o le Faaolataga’. I se tasi faaupuga, o le faatoa faalua ai lea ona timu. O iinei la-e pogai ai le igoa o le Maota o “Luatimu.” 

O lumafale o le Maota i Luatimu-o loo i ai ni ma’a tetele se lua-toeitiiti lava a goto uma i lalo o le oneone. O igoa o ia “Ma’a” o ‘Utu’ ma ‘Agi’. O le talatuu e faapea o Utu ma Agi-o le ulugalii mai Sili i Savaii-na o ane e asi si a la tama o Sinalaufelo-lea na usu i ai Tolufale-faae’e le gafa o ‘Luatutu’ ma ‘Luafataalii.’ Usu Luafataalii ia Sinaataeomanono faae’e le gafa o ‘Puna ma ‘Manava. Toe usu i Sapapalii ia Sinatapailagi le alo o Vele faae’e le gafa o le ulua’i Papalii Palelemafuta. Toe usu i Sala’ilua i le teine o Lelapu’aisalele faae’e le gafa o Le’iatau Lesa. Na ala ona feoti le ulugalii e faapea na o mai taia e tagata e le iloa e Manono-o matua ia o Sinalaufelo.

 Ona fai lea o le la mavaega-“o le taimi lava e soli ai la’ua, ona masa’a loa lea o le pūpū-namu na o mai ma i la’ua. O le pogai lea ua namu ai Manono e o’o mai i le asŏ.

O LE MOTU O NU’ULOPA- O se motu itiiti lea e i sauté sisifo o Manono ma e pulea e le suafa Tuilaepa ma Alii ma Faipule o Apai. 

O le tumutumu o le motu lenei o loo i ai le tuugamau o Silupe-lea fai mai le mau a Apai o le tagata mai Aleipata sa nofo i Apai i aso ua mavae. Sa fefefe tagata i lenei alii ma o aso uma o lona soifua-sa tuuina atu i le foaina o lona tuugamau i le papa. Sa masani ona vaaia lenei alii o la’u ane lapa tetele mai le sami i le tumutumu o lenei motu. Ina ua maliu Silupe-sa fai lana mavaega-ia teu o ia i lea motu. Na maua i le su’esu’ega le tuugamau o Silupe i le tumutumu o lenei motu. Sa matou la’ueseina lapa tetele o loo ufiufi ai le fanua-loto-ae pu’e ata o ivi o lenei alii ta’uta’ua. Sa iloa i lenei suesuega o le tele o ivi o Silupe-ua nuti-lili’i-ma o le faailoga lea o le leva o tausaga talu ona maliu lenei alii. 

Peita’i-sa faaalia i faamatalaga a le afioaga o Apai-o le tele o ivi atoatoa o lenei alii sa i ai-ua aveese e tagata tafafao mai fafo. Atonu o le ala lea o le totoe ai na o ivi ua nuti. O le itu mata’utia o lenei tuugamau-o lona umi lea e tusa ma le sefulu-lua futu-ma o le faailoga lea e iloa ai-e le tioa ona mata’utia lenei alii i lona taimi.Atonu o Silupe e mafai ona faapea-o se tasi lea o tagata soifua-e itu lua-e pei ona taofi i ai Samoa i aso ua mavae. 

O le vaai foi i lapa tetele o loo ufiufi ai le fanua-loto-e le mafai e se tagata e to’atasi ona si’i. O le fanua-loto atoa, e foa i le papa ma o loo fesiligia poo a ni mea faigaluega sa faaaoga mo lea galuega. 

O le paepae atoa o le fanua-loto, o le ma’a vaitafe lamolemole nini’i e le maua i se tasi lava vaega o le motu. I le matafaga lea e tuta i ai vaa i Nuulopa-o loo i ai le “Ana Solia.” 

Fai mai le tala afai e aveese le oneone mai lenei Ana i le asŏ, e toe fo’i ane i le aso e soso’o ai. O luga a’e teisi o le “Ana Solia” o loo i ai tuugamau o Tuilaepa Kakopau, Nuupopo Peni ma isi

20 August 2016, 12:00AM

Trending Stories

Samoa Observer

Upgrade to Premium

Subscribe to
Samoa Observer Online

Enjoy unlimited access to all our articles on any device + free trial to e-Edition. You can cancel anytime.

>