O le Lupe Uluiva a Tuisamoa

31 August 2016, 12:00AM

Mai le Tusi o le “Suaga a le Vaatele”

O Tuife’ai –o le uluai Tui Samoa lea-na nofoia le itu i sauté o le Tuamasaga. Na taunuu le Tuisamoa i le itu i sauté o le Tuamasaga ma fausia ai loa lona maota e “Tasi le Pou.” O le pogai lena na maua ai le igoa o le nuu o “Poutasi.” 

O le maota o Tuisamoa sa i Poutasi-o lona igoa o “Mata-Tamali’i, “ ma sa i ai foi ma ana Lufilufi. O le laoa o Lufilufi o lona igoa o “Faleolupe”-e faa-faletui ai le Faleupolu. O Faleupolu sa fausia lea nofoaga o le “Lupeuluiva a le Tuisamoa.” O le tala i le “Lupeuluiva”fai mai na alu le faiva o le Soga o le Tuisamoa i le tasi aso-ma maua ai le i’a o le Ulua. 

Ina ua polo le i’a-sa maua i le folo o le i’a le ‘fua o le lupe’. 

O le fua lea na ave faa-fofoa i le vai o Vaimo’oia-i gauta ane lava o le maota o Tuisamoa i Poutasi. Ona faitau lea o po-po tasi, po lua, po tolu, o loo ua po fa, po lima, po ono, po fitu, po valu, o loo ua po iva. “O la’u lupe ua fofoa i le “Vaimo’oia.” Ona faasaga lava lea o Tuisamoa e tausi lana Lupeuluiva. 

Ua o’o i le tasi aso, ua sola ese le lupe. Ona saili lea e soga o le Tuisamoa i tagata na latou fetaia’i pe le’i maua se tala i le lupe. Sa faapea mai tagata-o le lupe o loo lele sa’o lava i Safata.O iina na maua ai le igoa o le eleele o loo i ai nei o “Talamaua.” 

Ua alu pea le tuliloaga o le Lupesiliva. Ua fetaia’i i laufanua o Siumu ma isi o loo malaga mai aga’i i Sasa’e. Sa toe fesili soga o Tuisamoa pe latou te le’i maua se tala i le lupe. 

O le tali-o le lupe o loo lele sa’o lava i sisifo. O le pogai lena o le faaigoa o le ogaeleele o loo i gatai o Saaga o “Tala-ale-lupe”-aua o iina na maua ai e soga o le Tuisamoa le tala i le lupe. Ua lele pea le lupe-a ua fai pea le galuega a Soga o le Tuisamoa e tuliloa. Tuliloa, tuliloa ae ua lele lava le lupe i Salafai, ae ua le fo’i ai lava soga o Tuisamoa-ua tuliloa pea. O le tala o loo taofi i ai Falealili-na o’o le lele  a le Lupeuluiva i Aopo. I lea la taimi-o loo galue le tagata Aopo, o loo to-tiapula. 

E faapea le tala ua te’i lea tagata Aopo-ua pogisa le La-e pei ua ufitia i se ao-ma le ta a’e i luga o lana ‘oso-ae lavea ai le lupe-ua pa’ū i lalo ma mate. O loo alu pea le tuliloaga a soga o Tuisamoa. E maua atu-ua gase le Lupeuluiva. E le’i faatali Soga o Tuisamoa a ua faasaga atu loa fasi le tagata Aopo. Fai mai isi taofi-sa tausi lava le Lupeuluiva i Sogima’a le Maota o Tuisamoa i Vaovai Falealili. 

O le Maota o Sogima’a fai mai talatu’u-sa vao i le laau o le Aume-lea e ofaga ai le Lupeuluiva ma tuufua ai. O le Alii o Tuisamoa e tele ona suafa. O lona ulua’i suafa o ‘Tuifiti’-toe suafa ia ‘Tuife’ai’-ae mulimuli ai suafa i le Tuisamoa.Fai mai le Talatuu na malaga mai Tuifiti poo Tuife’ai mai Fiti. 

A’o malaga mai i Samoa-sa na aoina matagi vale ma tu’u i totonu o lana Pupū. 

Ina ua taunuu i Samoa-sa feiloa’i ma le Tupu o Malietoa-ma foa’i i ai lana Pupū-lea na ao uma i ai matagi. 

O le pogai lea o le suafa o le Faleupolu o “Aoimatagi” poo “Auimatagi” o le Malietoa. O le faafetai a Malietoa i le Tuifiti ona o le meaalofa o le Pupū-Matagi-o lea na sui ai loa e Malietoa le igoa o e Tuifiti i le Tuisamoa-ma tuuina atu ia te ia le itu i sauté o le Tuamasaga e nofo ai.!

 

31 August 2016, 12:00AM
Samoa Observer

Upgrade to Premium

Subscribe to
Samoa Observer Online

Enjoy unlimited access to all our articles on any device + free trial to e-Edition. You can cancel anytime.

>