A’oa’oina le atunu’u i le tapeina o alamea

23 December 2015, 12:00AM

Fa’aliliu e Maiava

 Ua ‘au-‘au-fa’atasi afio’aga ma alalafaga o le atunu’u, Matagaluega a le Malo fa’apea le Sosaiete mo le Si’osi’omaga o Samoa (SCS), ia faia se fofo i le fa’afitauli ua alia’e mai i le fa’ateleina pea o le alamea i totonu o Samoa. 

Ua silafia, o le alamea matuituia, ua avea o se va’aiga masani i ogasami o le atunu’u. O nei meaola, e le gata ua avea ma fa’afitauli i le atunu’u e afaina ai le soifua, a o se meaola foi e ola fa’alagolago-tasi i ‘amu o a’au mo ana mea’ai.   

Na fa’amatala e Dr. Posa Skelton o le sui o le Sosaiete mo le Si’osi’omaga o Samoa e fa’apea, o le fa’ateleina o le alamea i ogasami o Samoa, o se popolega tele lea ona e a’afia ai le soifua o le to’atele o le atunu’u e fa’alagolago i le gataifale mo taumafa. 

E ‘ai e alamea ‘amu ae a o’o ina fa’ateleina, e mafai ona latou fa’aleagaina se vaega tele o a’au, ma ‘ave’esea ai nofoaga mo i’a ma isi meaola o le sami. 

O le fa’aleagaina o a’au, e a’afia gofie ai le atunu’u fa’apea ‘ele’ele tu-matafaga pe a o’o i taimi o afa ma matagi malolosi ae maise le taimi e si’isi’i ai le suasami, o lana fa’aaliga lea.

Sa i-ā fa’atasai le Sosaiete lea ma le Vaega o Faigafaiva a le Matagaluega o Fa’ato’aga ma Faigafaiva, fa’apea le Vaega mo le Fa’asao ma le Si’osi’omaga a le Matagaluega o Puna’oa Fa’aleNatura ma le Si’osi’omaga, e faia se Mafutaga fa’aleA’oa’oga e fesoasoani ai i afio’aga ma alalafaga o le atunu’u mo le tapeina o le alamea. 

O lea a’oa’oga sa faia i le Potu mo A’oa’oga a le Vaega o Faigafaiva i Apia.  

O lea a’oa’oga i le Aso 03 o Tesema 2015, sa ‘auai ai le to’atolusefulu-lima o pulenu’u ma sui o afio’aga ma alalafaga mai vaega ‘ese’ese o Upolu nei. I le a’oa’oga, sa malamalama atili ai sui-‘auai I le alamea ae maise le faiga tonu e aoina ai ma ‘ave’esea saogalemu ai mai le sami.

Na silafia ai fo’i e sui-‘auai, le mafuaga o le vave fa’ateleina o le alamea ma le ‘auala e vave fa’aitiitia ai mai ogasami o nu’u ta’itasi. 

E talitonu Sala Josephine Stowers – le Peresetene o le Sosaiete, o I latou lava ia I totonu o afio’aga ma alalafaga, o tagata tonu ia e tatau ona fo’ia le fa’afitauli o le alamea.    

 “Matou te talitonu, o nu’u lava I tua e malosi so latou sao aoga I le va’aia lelei o le alamea ma le tulaga fa’ateleina ua iai I le taimi nei. O lenei fo’i a’oa’oga, na o se taumafaiga fa’aPa’aga ma le malo e fa’amalamalama atili ai lea fa’afitauli, o se la’asaga taua tele e fa’ailoa ai I le atunu’u lautele le fa’afitauli ma le galuega e tatau ona fa’atino.” 

Na ta’ua fo’I e Stuart Young, se tasi o faia’oga o le A’oa’oga, a’o se sui fo’I o le Sosaiete e fa’apea: “E tele lava ‘auala e mafai ona fesoasoani ai tagata mo lenei fa’afitauli. 

O le tasi o ‘auala, o le fa’aitiitia lea o le tafe atu o mea’ai i le sami aua o lea ua fa’aalia, e fa’ateleina ai tama’i-alamea I le sami. O le isi ‘auala, o le fa’aeteete lea I le so’ona fagotaina o ‘ali’ao ma i’a e ‘aia le alamea. 

O meaola nei o lo’o puipuia a’au-‘amu’amu ma e ao ona fai iai se fa’atatau e puipuia ai vaega ia.” 

O le poto ma le iloa o ia vaega o le gataifale, o le sao taua lea o ofisa o le Matagaluega o Fa’ato’aga ma Faigafaiva fa’apea le Matagaluega o Puna’oa ma le Si’osi’omaga, mo le fa’amalamalamaina ma fa’alautele ai le silafia o sui-‘auai.

“O le tomai-fa’apitoa i lenei mata’upu ma le gataifale a le ‘aufaigaluega a le malo fa’apea ofisa ‘ese’ese, ua maua ai le iloa ma le malamalama ae maise fo’I fa’amatalaga e fa’asoa mai, I ‘auala ‘ese’ese e fa’atama’ia ai le alamea I totonu o afi’aga ma alalafaga. Ua tele tausaga o feagai I latou nei ma lea matata ma tatou te fa’afetaia ai lo latou tomai ma le silafia ua sasa’a mai, aua le fo’ia o nei alamea fa’afitauli.” o le fa’aaliga lea a Young. 

O le mafutaga fa’aleA’oa’oga sa fa’atupeina e le Fa’alapotopotoga Fesoasoani o le GIZ mai Siamani ma sa fa’atinoina e le Sosaiete mo le Si’osi’omaga o Samoa fa’atasi ma Matagaluega o Fa’ato’aga ma Faigafaiva fa’apea le Matagaluega o Puna’oa Fa’aleNatura ma le Si’osi’omaga.

23 December 2015, 12:00AM
Samoa Observer

Upgrade to Premium

Subscribe to
Samoa Observer Online

Enjoy unlimited access to all our articles on any device + free trial to e-Edition. You can cancel anytime.

>