Tuua’iga tau faiga faatautala i le Falepuipui

By Deidre Fanene 20 July 2016, 12:00AM

Ua sulu mai le aiga o se pagota i nusipepa e ala i se taumafaiga ina ia faailoa atu mea o loo tutupu i totonu. O Maria Nauer, le to’alua o se pagota o Ropati Nauer-na fesoota’i mai i le Samoa Observer e faailoa mai se tuuaiga tau faiga sese, o le fasi ma le soli o aia tatau faale-tagata i totonu o le falepuipui. 

Na te manaomia se suesuega pe aisea ua faataga ai e pulega  pagota e fasi isi pagota..

Fai mai Mrs Nauer sa taofia lana tane i totonu o le Pa-Sima ma o le taimi lea na fasi ai o ia e isi pagota e to’afa-ia o loo ta’ua o sifi (matai_ o le latou vaega. “O le Aso To’ana’i ona pau lea o le aso e faataga ai pagota ia o loo loka i totonu o le Pa Sima –e asiasi ai i o latou aiga-ma o le ala lea na matou o ai ma la’u fanau e asi lo’u to’alua,” o le faaaliga lea a le tama’ita’i.

E le’i faamanino mai e lea tamaitai pe pogai na loka ai lona to’alua i totonu o le Pa Sima “Ina ua latou taunuu i le faitoto’a –sa faailoa mai e le leoleo ia te a’u ma la’u fanau e le mafai ona faatagaina a’u ma la’u fanau e vaai lo’u to’alua. Sa ‘ou fesili i ai pe aisea.

 “Fai mai le leoleo faitoto’a ia te a’u sa faailoa atu e le ofisa ia te ia na tui e la’u tane se tasi o pagota i se naifi ma o lea na ‘ou tuuin atu ai i le Leoleo Faitoto’a ni fesili se tele ona sa ‘ou fia iloa le tala atoa. “Ae ui o lea, fai mai le leoleo faitoto’a ia te a’u na te le iloa le pogai ae pau lava le mea na te iloa –o le mea lea na faailoa atu atu ia te ia e se alii ofisa mai le ofisa.” Fai mai lea tamaitai ua le fiafia-a’o ia fesiligia le leoleo faitoto’a-o se tasi o pagota sa i le faitoto’a na valaau atu ia te ia o lona to’alua na fasi e ni pagota se to’afai a’o i totonu o le pa sima.

“Sa ‘ou fesoota’i atu i le Komesina o Falepuipui ma ta’u ia te ia le mea ua tupu ma o lea na ia faatonuina ai leoleo e faapea e tatau ona ave lo’u to’alua i le falema’i,” o lana faaaliga lea. Ina ua ‘ou taunuu i le falema’i, na ‘ou vaaia le leaga o foliga o lo’u to’alua ma na ia faailoa mai ia te a’u-na fasi e isi pagota e to’afa.”

When the Samoa Observer arrived at the hospital, Ropati Nauer was with his wife and two prison guards. He was not allowed to talk to the Samoa Observer. Ina ua taunuu le Samoa Observer i le falema’i, sa i ai Ropati Nauer ma lona to’alua ma leoleo pagota se to’alua. Sa le mafai ona faatagaina o ia e talanoa i le Samoa Observer.

Ae sa tatau ona ‘ou maua se fesoasoani faamolemole,” o lana alaga mai lea a’o aveina atu o ia e leoleo.” Fai mai Mrs Nauer- e mana’o ia silafia e tagata lautele le faiga o loo fai ai mea i totonu o le falepuipui. “Ou te mana’o e faailoa atu lo’u popole talu ai-e le o le taimi muamua lenei ua tulai mai ai se mea faapenei, ma o lo’u to’alua e le o le tagata muamua lea ua fasi e isi pagota,” o le faaalgia lea a le tamaitai.

 “O le mea lenei o loo tupu i totonu o le falepuipui ma o se tasi lea o mafuaga e toatele ai pagota e sosola ese mai le falepuipui ona o alii ofisa ma alii leoleo ma le le faatinoina o le latou galuega-ae ua latou faataga nei mea e igoa o “matai e faatino le latou galuega mo i latou. 

O le mea ou te fia iloa pe aisea ua latou faatagaina ai isi pagota e fai lea galuega mo i loatou? O loo totogi latou mo le latou gluega ae foliga mai ua na o lo latou nofonofo solo ma leai se mea e faia ae faafoe e isi pagota lea nofoaga.”

O lea tina le fiafia sa faaauau pea lana faamatalaga ma fai mai ua na iloa le pogai o le falepuipui o lona to’alua ona o ni mea sese na ia faia i aso ua mavae ae le faapea ia tuuina atu ai i isi pagota le aia tatau e fai ai faapena lona to’alua. 

“E tutusa i latou uma lava, o i latou o pagota ma e le afaina pe o i ai o ni matai poo le a-ae o i latou uma lava o pagota-ma o lea ua ‘ou le fiafia ai i le faatinoga o ia mea i totonu o lea nofoaga.”  

Ina ua fesootai atu mo se manatu faaalia ananafi –fai mai le fofoga o le Falepuipui ma le Nofoaga Tau le Toe Fuata’ina o Sagaga Galu Frost-na te faamaonia le mea na tupu, ae na te teena tuuaiga e faapea o le falepuipui o loo faafoe e matai.

 “O lea mataupu ua uma ona tuuina atu mo suesuega a Leoleo talu ai –na tatui e Mr. Nauer se tasi o pagota i se naifi e tele ona mata,” o lana faaaliga lea. Ina ua fesiligia pe na faapefea ona sao atu lea mea faigaluega e tele ona mata i totonu o le Pa Sima-fai mai Sagaga o mea ia o loo suesueina e leoleo. Ua matou tuuina atu lea mataupu i leoleo mo a latou suesuega-ma o lea e tatau ai ona outou faatali se’ia uma-ona mafai lea ona ‘ou tali atu i na fesili uma.” Ae ui o lea-o le itu i tuuaiga e faapea o loo faafoeina le falepuipui e matai-ou te fai atu e le moni.”

 “Ua outou silafia –matou te faamuamua le aganuu ma aga masani-ma o i matou- i potu taitasi uma-e tofu i latou ma le ta’ita’i-ma o le matai lea. O i latou ia e fesoasoani i amioga a pagota ma o lea ua avea a ii latou e pei o e (faia fautuaga) Matou te la atoatoa ma ua tuua’ia i matou i le tele o mea –ae o lea tuuaiga e tasi-ou te mautinoa lelei-e le o faafoeina i matou e ni matai-ae ua na o i latou lava o ni o matou fesoasoani i totonu o le falepuipui.

By Deidre Fanene 20 July 2016, 12:00AM
Samoa Observer

Upgrade to Premium

Subscribe to
Samoa Observer Online

Enjoy unlimited access to all our articles on any device + free trial to e-Edition. You can cancel anytime.

>