Fete’ena’i le Aganu’u ma le Tulafono

By Lanuola Tusani Tupufia 20 April 2016, 12:00AM

Ua saunoa le Sui-Komesina o Faiga Palota, o Faimalomatumua Mathew Lemisio, i Samoa nei, e o’o loa i le tulaga lea o le tulafono ma le aganu’u, e matua fete’ena’I lava. 

“’Ou te le-iloa lava se isi atunu’u i le lalolagi nei e faia ai mea ia ua tatou va’aia i Samoa,” o lana fa’aaliga lea.

“Ia te a’u lava ia, afai o le aganu’u lea ua taofia ai ma le-fa’amalosia atoatoa le tulafono, a’o  le fa’alavelave la, lea tatou te le’i va’ai tonu pe fa’amaonia tu’ua’iga sa faia.” 

O saunoaga ia a le Sui-Komesina – o ia fo’i o se loia, e tali mai ai i fesili sa tu’uina atu e le Samoa Observer, i le aofa’i o talosaga o faiga-palota ua toe ‘ave i tua.   

Mai le ono talosaga sa fa’auluina i le masina talu ai, e na o le lua o lo’o fa’aauau pea i le fa’amasinoga lea na amata ananafi. 

O isi talosaga uma, ua mae’a ona toe ‘ave i tua ma o lo’o masalomia ai fo’i le fa’aaogaina o tulaga tau-seleni e fofo-alie ai ia fe’ese’esea’iga. 

E le fia fa’aaliga se finagalo o Faimalomatumua i ia faiga-masani peita’i na ta’ua, o faiga-fa’asolitulafono ia mea. 

“E faigata lava ona fai o se tala i le vaega lea,” o lana saunoaga lea. “Pau sa’u fa’amatalaga, afai o a’afia ai mea-tauTupe, la e iai vaega o le tulafono e ono molia ai latou o faia lea tulaga.

“Ae ta’ilo iai. Atonu po’o le fa’atinoina lava o le sao o matai e fa’ato’amalie ai mea uma. Afai la o le tulaga lena, e leai sa’u fa’amatalaga e faia i tu’utu’uga na aua e patino tonu lava i le itumalo.” 

Na fa’aopoopo mai fo’i, ua tele taimi o galuega ae maise seleni a lona Ofisa sa fa’atino ai fa’asalalauga ma fa’aaliga fa’alaua’itele, ona o mana’oga lava mo se faiga-palota amiotonu ma lelei mo tagata uma.

Ae na ta’ua, o le fa’afitauli tumau lava lea, o le fete’ena’iga i le va o le aganu’u ma le tulafono.

“Ina ua mae’a faiga-palota, e matua to’atele le mamalu o le atunu’u sa ta’ua faiga-fa’atosina ia ma manatu ai, e i’u uma lava i le Fa’amasinoga,” o lana saunoaga lea. 

“A’o le tulaga ua va’aia nei, o le tele o faiga nei ua le o’o mai i le tulafono. 

 “O lo’o iai fo’i le matou popolega i le tulaga o talosaga nei. Lea ua mae’a lava ona uia o ala masani o le tulafono, peita’i ua tu’u-avanoa le fa’amasinoga ina ia toe ‘ave i tua talosaga sa tu’uina atu…ioe, lea e talanoa atu i fa’afitauli ia e lua i le tatou tulafono – o le tatou aganu’u ma le tulafono.” 

Fai mai Faimalo, o le aganu’u o se vaega taua lea o lo tatou fa’asinomaga fa’aleTagata.

Peita’i e tatau lava ona aloa’ia le tulafono ma ia fa’atino le amiotonu. Na ta’ua fo’i e Faimalo, ‘ai lava se manaia pe ana lafo pea talosaga nei o tu’ua’iga, se’i iloilo e le fa’amasinoga.

I le taimi nei, ua aga atu le Ofisa o Faiga Palota i galuega tapenapena mo Faiga Palota Lautele o le 2021.

O le a fa’amatu’u atu e le Ofisa o Faiga Paloa, lola o iai suafa o tagata palota uma mo itumalo i Upolu ma Savai’i e silasila iai ma fa’amaonia tagata moni e tatau ona palota mo itumalo e tatau ona palota ai. 

“O latou na e silafia lelei tagata o lo’o nonofo i nu’u fa’apea fo’i latou e le tatau ona palota,” o lana fa’aaliga lea. 

“O le fa’anoanoaga lea, ona e seasea to’atele nisi e fa’aaogaina lea avanoa i le palota ua uma nei a’o lea fa’atoa aga’i mai ua mae’a le palota. O lo’o iai le vaega o le tulafono o lo’o fa’amamafaina ai tulaga  agava’a o le tagata palota.”

Na ta’ua e Faimalo, e tatau lava ona fa’asa’o-atoatoa lola-palota nei ma e talitonu a ia, o le 95 pasene o faiga-palota, e fa’alagolago malosi i le sa’o atoa o suafa i totonu o lola a itumalo.

By Lanuola Tusani Tupufia 20 April 2016, 12:00AM
Samoa Observer

Upgrade to Premium

Subscribe to
Samoa Observer Online

Enjoy unlimited access to all our articles on any device + free trial to e-Edition. You can cancel anytime.

>