‘Faamatalaga molimau Fou i le Talosaga Apili e faasaga i le Loia Sili

20 February 2016, 12:00AM

Lanuola Tusani Tupufia

Faaliliu e Seagaitumua Tupuola 

 

O ananafi na talia ai e le Faamasinoga e toe Iloiloina ai Talosaga Apili “ni faamatalaga molimau fou” mo se talosaga apili na faaulu e Kirita Maria Kolotita Pune, e faasaga i le Loia Sili muamua a le Malo, o Aumua Ming Leung Wai.  O lea tina matua na ia mua’i faaulu se tagi e faasaga i le Matagaluega o Puna’oa Faale-Natura ma le Si’osi’omaga (M.N.R.E.) ma le Loia Sili muamua a le Malo-ona o se finauga e faasino i le faaliliuina atu o se fasi fanua i Tuloto.  O loo tuua’ia Aumua i lona soli o lona tiute faale-tulafono sa tatau ona tuuina atu i le itu tagi –ina ua na fautuaina le M.N.R.E.ina ia aveese le tapu poo taofiga sa i luga o lea fasi fanua e pei ona fesiligia.

O le mau a Pune fai mai o lea soliga o le tulafono ua pogai mai ai se feteenaiga tau aia tatau-talu ai- e le na o Aumua le tagata fai-sea o  le kamupani lea na faatauina lea fanua, o lona to’alua o le Pule Faatonu lea. I totonu o le Faamasinoga o Apili ananafi, sa ofoina atu e le loia a Pune, o Leulua’ialii Olinda Woodroffe, ni faamatalaga molimau fou tau imeli mai ia Aumua. O loo fai ma sui o Aumua se loia Ausetalia o Peter Lithgow ma Fiona Ey.

I le tuuina atu o lea molimau, sa ta’ua e Leulua’ialii se imeli o le aso 19 o Tesema 2013 mai le Loia Sili i lena taimi. O lana finauga e faapea-o lenei faiga o le soli lea o le tasi tagata ma le isi tagata –lea o loo noatia ai o ia na te faatinoina aia tatau ma le pule i le faamaoni ina ua tuua’ia o ia e faapea na ia talosagaina se mea lelei mo ia ma ia faatino loa lava.” 

Na faatagaina e le Faamasino o Robert Fisher lea molimau. Fai mai a ia “o faamatalaga molimau fou ia ua saga faamaonia ai se atugaluga o lea tagata e uiga i le una’iga a Mr. Leung Wai e tusa ai ma lona tulaga o le Loia Sili a le Malo.” Sa faailoa mai e le Faamasino o Fisher ua latou i ai nei i se tulaga lelei i le faafeagai ai ma le Faamasinoga Sili ina ua mafai ona faaavanoa mai imeli.  

Sa faailoa atu e Leulua’ialii i le Faamasino o le Loia Sili muamua a le Malo na ia aiaina le faaiuga i le taimi na ia tusi ai

 “Ou te manaomia se galuega alofa ma o loo matou taumafai e faatau le fanua lea na tusi atu ai Herman ia te oe ma se gaoioiga vave.”

Ae peitai, sa le faamalieina ai le Faamasino o Fisher. Na ia fesiligia le loia pe o le uiga o upu na fai atu ai Mr. Leunga Wai i se tasi faaupuga e faapea ou te matua faafetaia pe afai e mafai ona e fesoasoani mai i lenei mataupu i le itu i le tapu lea ua faata’oto.  

 “E te ioe mai ia te a’u o le uiga moni o le upu a Mr. Leunga Wai e faapea ou te talosagaina lou faasaga loa e fai le mea e tatau ona e faia,” o le fesili lea a le Faamasino o Fisher ia Leulua’ialii.

Na ioe i ai le Tamaitai ae na ia faamamafaina e faapea o le fesili pe o ai le ou le taofiga pe afai ua maliu le pule o le fanua.   “O la’u mau e tuuina atu e faapea o le Loia Sili a le Malo na ia faatonuina le aveeseina o le taofiga poo le tapu.”

O le Alii Faamasino o Vui Clarence Nelson, o ia foi lea o loo aafia i le Faamasinoga o Apili, na ia teena. A fua i imeli, fai mai le Alii Faamasino o Vui o loo faapea mai sa talosagaina e Aumua i latou ina ia faatino le talosaga ma ia ‘aua nei tuuina atu se faatonuga. Fai mai Mr. Lithgow o le faauigaina o imeli e le o sa’o.

Na ia ta’ua nisi o isi imeli e tele na faamanino ai e Aumua e i ai lona aafiaga i aia tatau ma o le a na tuuina atu lenei mataupu ia Muriel Lui, o ia lea o le Loia Sili Lagolago. 

 “Na ia faailoa atu ia Filisita e faapea o loo manino mai o loo i ai se faafitauli ma tupu ai se manatu e tatau ona ia tuuina atu lea mataupu ia Muriel,” o le faaaliga lea a Lithgow.

O loo faaalia ai e faapea na alu ese Mr. Leung Wai ae tuuina atu le mataupu.” Fai mai le Faamasino o Fisher o loo i ai se avanoa malosi e faapea ai o le a faataatia le faaiuga, pe a faamuta suesuega a le Faamasinoga o Talosaga Apili i le faaiuga o lenei vaiaso. 

20 February 2016, 12:00AM
Samoa Observer

Upgrade to Premium

Subscribe to
Samoa Observer Online

Enjoy unlimited access to all our articles on any device + free trial to e-Edition. You can cancel anytime.

>