Tusi e fa’atatau i le mataupu i Falelatai

19 March 2017, 12:00AM

Maota i Tupatupa 

Afioaga o Siufaga i Falelatai 

 

11 Mati 2017 

 

Talu ai ona ua faasalalauina mataupu o le fonota faalotoifale a lenei Nuu o Falelatai, aemaise le mataupu e uiga i le matou Faafeagaiga, Susuga Opapo Soanai ma le Faletua ia Luisa. O lea ua manatu ai e tuuina atu le pitolaau a lenei Nuu o Siufaga Falelatai, in aia taoto i le agatonu le mataupu a lenei Afioaga,

 

(i) Afioaga o Falelatai:

O Falelatai o le nuu e tasi, ae 3 Faiganuu e iai. E lua faiganuu o Aiga, o le To’afa poo le Falefa i Matautu ma le Toatolu i Siufaga, ma le Faiganuu o Galuefa ma Falelatai i Tuaomaauga (Pata). O faiganuu nei e tumaoti lava, e le feaiaa’i foi. Peitai e ave le savali poo le tuisanifo a leisi faiganuu i leisi faiganuu pe a iai se mataupu ua alagatatau ona feiloai ai. O le Falefitu o le lauti na laulelei, e tumua’i tutusa uma le toafitu, e leai foi se suafa e tasi, e aliita’i iai le Falefitu. O le Aiga e filifilia le latou Faaaloaloaga, o le faiganuu e filifilia le latou Taitaifono; o le taitaifono foi ma lana faiganuu. 

E seasea ona feiloai le Nuu atoa, e oo lava i le nuu o Aiga poo le Falefitu, sei vagana ua moomia. 

E lei feiloai le Falefitu i le tausaga atoa 2016. O le feiloaiga mulimuli na gata mai ai, o le aso Toonai, 2 Me 2015 sa talanoaina ai le faigapalota a le atunuu. O leisi feiloaiga na sosoo ai o le aso Lua, 24 Ianuari 2017 e talanoaina ai le mataupu e uiga i le Faifeau, Opapo Soana’i ma le tusi a le Aulotu EFKS a Siufaga i le Taitaifono ma le Komiti a Toeaiina. O lenei tusi sa kopi ai le Matagaluega Aana, e aofia ai le Tiakono Toeaina ma Anae Laumei o le Taitaifono o le Falefa ma le EFKS i Matautu.

 

(ii) 24 Ianuari 2017 Feiloaiga Falefitu i Siufaga, (afioaga o le Toatolu, e Taitaifono ai le Faaaloaloga Taefu Lemū)

O le feiloaiga a le Falefitu, na teena ai e le Toatolu le tusi e pei ona taua i luga, ona o le gagana o loo tusia ai, e foliga o le Faifeau lava na tusia. O le tusi na tusia i le gagana maualuga, ma le lē faaaloalo, ma ave leagaina ai le Toeaina Faatonu o le Pulega Falelatai ma Samatau, ao le Taitaifono foi o le Fonotele a le EFKS.

Na manatu tele le Toatolu i le Toeaina Faatonu, e le finau foi se Faifeau ma se Toeaina. Peitai na faitauina e le Taitaifono o le Falefa, Afioga Faaaloaloga Anae Laumei le faaiuga tusitusia na afifio mai ma le Falefā; ina ia faia se faaleleiga a le Faifeau ma le Toeaina Faatonu.

Na lagolago e le Falefitu i lea faaiuga ma malilie e faamuta ai le toe tautalagia o lenei mataupu, ona o le tele o tala ua salalau, ma faatasina ai le Afioaga. Sa faapea ona tapena le tusi a le Falefitu i le Komiti a Toeaiina, e talosagaina ai se iloiloga o lenei mataupu. 

 

25 Fepuari 2017 Fono le Nuu o Siufaga (le afioaga o le Toatolu; e Taitaifono ai le Afioga Faaaloaloga Taefu Lemū)

O le aso fono masani a le Nuu, ae na saunoa le Faaaloaloga Leaitagomoa ma aumai le mataupu e uiga i le to’atele ole au le lolotu i le latou Ekalesia (EFKS Siufaga). Na talanoaina lenei mataupu ma saunoa ai le Taitaifono; e le’o mapu le mau tala o loo faia e uiga i lenei mataupu, e oo lava i totonu o le Pulega ma le Itumalo, ao Samoa foi ma atunuu mamao.

Lea ua oo i le lotoifale o le Ekalesia i Siufaga ua afaina ma le maopoopo. Ao lea lava e nonofo le nuu; o loo mau pea le to’ovae, leai se mea o gase. Na faia le faaiuga a le nuu ia savalia le Faifeau i le afiafi lava lea ma ave iai le tuuālalo a le Nuu. 

O le itula e 7.00 i le afiafi na feiloai ai le Nuu ma le Faifeau ma le faletua i le maota o le Ekalesia i Siufaga. Na saunoa le Taitaifono, ma ave manino le finagalo o le Nuu. Ua silafia uma e Samoa lenei mataupu ma le ta’otoga o loo taoto ai. Peitai o loo mātau pea le atunuu e le’o tuua e la’ua le galuega, ao le Aulotu foi ma le Nuu. Ua tele tala ua faalele ile ea, faatāsina ai le nuu.

O nisi ua fesili poo fea le nuu, ae poo le a sana galuega o fai i lenei mataupu. O le ala lea o le faaoloolomaau o le nuu; e lelei ona faaseetuāgalu, ae faavagavaga le maota, faapea le Nuu ma le Ekalesia, seia aumai aloaia se faaiuga a le Komiti a Toeaiina. Ua alofa i le nuu, e manumanu foi i le galuega ua tele tausaga o taumafai mai, ae ua le maua se maopoopoga. 

Na tali faitau le Faifeau ma amata lana saunoaga i le Tatalo. Peitai o le maea o le tatalo na faafofoga ai le nuu i le lā fiafia tele o le Faifeau, ma ia matuā teena ai le faatalauula a le Nuu. 

Na ia saunoa e le aveesea o ia a le Nuu. E le feagai o ia ma le Taitaifono o le nuu, na avea ma fofoga o le Afioaga. E le aluese, ma e le aveesea foi la’ua e se Faaaloaloga.

Na ia saunoa; e faatali le faaiuga a le Komiti a Toeaiina, ao lea ua vavala mai ataata o taulelei. Na toe faamalulu le Faifeau mulimuli ane, ae taofi atu e le nuu, ona ua oo lava ta i le nuu. O upu foi o le nonofo ai o le Faifeau ma le nuu, lea ua saunoa manino iai le Faifeau, ua leai lava se vātapuaia. 

 

(iii) 4 Mati 2017 Feiloai le Falefitu i Sagogo i Matautu. (le afioaga o le Falefa, e Taitaifono ai le Afioga Faaaloaloga Anae Laumei)

O le aso Gafua na sosoo ai, 27 Fepuari na taunuu ai le tuisanifo a le Falefa e fia feiloai ma le Toatolu i le aso Toonai 4 Mati 2017. Na maea le tatalo na saunia e le Taitaifono o le Falefa, Afioga Faaaloaloga Anae Laumei, alo i le aliitaeao, ona aumai lea o LAU o le tuisanifo; o le Taitaifono o le Toatolu, Afioga Faaaloaloga Taefu Lemū o le a tula’i, ae alo le Falefitu ile fono.

O le mafuaaga; ona ua faate’a e le Toatolu le Faifeau ae le’i maua mai le faaiuga a le Komiti a Toeaiina, pei o upu ole afioga. 

Na teena e le Toatolu lea finagalo o le Falefa. Na saunoa le Taitaifono ole Toatolu, e le’o se’e ese le Toatolu ma le afioga na tasi iai le Falefitu. O loo tālia pea le faaiuga a le Komiti a Toeaiina. 

Ao ala o mea na faaoloolomaau ai le Toatolu i le Faifeau.

O le tulaga lava lea sa tatau ona iai i le amataga. E see i o la maota e tapua’ia ai le faaiuga a le Komiti a Toeaiina, seia maua mai ona feiloai lea. E le’o maua e le Ekalesia se avanoa e malolo ai ma fetu’utu’una’i le tofa, ona e le’o tuuaunoaina e le Faifeau.

Na faaopoopo le Taitaifono o le Toatolu; pe ana fai o le Falefa na lafo iai le Faifeau upu na saunoa iai; ua leva na leai le Faifeau. Aua ua masani ai le Falefa i faaiuga faapea i Faifeau sa iai. Ae sa le’i faalavelave lava iai le Toatolu, aua o mataupu faalotoifale o le Falefa.

O le mataupu foi ua tula’i mai ile Toatolu ma le latou Faifeau, o le mataupu faalotoifale o le Toatolu, ae le’o malolo ai le Falefa. O le feiloaiga foi ma le Faifeau o le finagalo faalotoifale lava lea o le Toatolu, o latou na osi feagaiga ma le Faifeau. 

Na matua teena e le Taitaifono o le Falefa lea faamalamalamaga a le Toatolu, ma ua lē maua sona filemū. Na ia upu vale ma valaau i tama, ina ia ave i fafo le Faaaloaloga ia Taefu Lemū, le Taitaifono o le Toatolu, ae leai seisi o le nuu na gāe’e. Na tula’i le Taitaifono o le Falefa Afioga Faaaloaloga Anae Laumei ma savali ma ia Taefu ma le fue i lona aao, ae sa faafilemu e le nuu. 

Ina ua siliga taliiseu se soalaupega filemu o le mataupu, ona saunoa lea o le Taitaifono a le Toatolu, Afioga Faaaloaloga Taefu Lemu. O le uiga lenei o le tatou mataupu; Fai le tou nuu, fai ia lelei. O le a matou o foi matou e fai le matou nuu.

Tatou te lē toe feiloai foi. O le iuga lea o le mataupu na saunoa iai Taefu, ona ia valaau lea i lona nuu e solomuli. Na tulai faatasi uma Siufaga ma tuua le maota i Sagogo e aunoa ma seisi na toe nofo i le fale. Ona faaauau ai lava lea o le fono ua na’o le Falefa; ae fai foi le fono a le Toatolu ina ua taliu i maota. 

 

(iv) Faasalalauga Taitaifono ole Falefa, Faaaloaloga Anae Laumei. 

O le faate’aina e le Falefa o le Taefu o le Faaaloaloga ma le Taitaifono o le Toatolu, pei ona aumai i faasalalauga, ose faiga taufaavalea. Ua malamalama Samoa, e le mafai e leisi nuu ona faate’a le matai o leisi nuu. Ua uma le fono, ua fai le iuga, ua tula’i mamalu foi Siufaga, ua leai so latou sui o toe ile maota ole Falefa. 

E mafai e le Falefitu ona faate’a soo se matai o le Falefitu, pe afai e fono le Falefitu. Ae le mafai e le Falefa ona faate’a le matai o le Toatolu ae le’o fono ai le Toatolu. E faapena foi ona le mafai e le Toatolu ona faate’a le matai o le Falefa ae le’o fono ai le Falefa. E leai se uiga o sea faaiuga, aua o loo nofo lava le matai ia i lona nuu. O le taimi nei o loo faasa’osa’o lava le Afioga Taefu Lemu i lona maota i Tupatupa o ia o le Faaaloaloga a le Toatolu, o le Taitaifono foi o le Afioaga o le Toatolu i Siufaga. 

O loo tālia nei e le Toatolu le faaiuga a le Komiti a Toeaiina, e iloa ai leisi laasaga e tatau ai. 

Ae ua tuuina atu lenei faasa’oga ina ia tonu ai le faafofoga’aga Samoa. Oute faamalulu ai i le fita faafogafoga a le atunuu, ae ona ua puaina ile ala upu a lenei nuu. 

O nisi o faasalalauga sese e le’i tpa ai se finagalo o lenei nuu, o loo talia nei iai se fautuaga faaletulafono. 

 

Manuia Samoa 

 

Taefu Lealaitagomoa Faifailemū Lealaitagomoa Sio 

Faaaloaloga ma le Taitaifono a le Toatolu 

Afioaga o Siufaga i Falelatai.

19 March 2017, 12:00AM
Samoa Observer

Upgrade to Premium

Subscribe to
Samoa Observer Online

Enjoy unlimited access to all our articles on any device + free trial to e-Edition. You can cancel anytime.

>