Silasila Malo mo se isi va’a fou

By Ilia L Likou 19 January 2018, 12:00AM

Ua ta’atitia nei fuafuaga a le Pulega o Vaa e ala lea i se isi vaa e suia ai le MV Lady Naomi o loo fealuai nei i le va o Upolu ma Amerika Samoa.

Sa faamaonia mai e le Pule sili ia Papalii Pauilesua Willie Nansen.

“Ua iai nei le talosaga ua tuuina atu mo isi vaa e suia ai le MV Lady Naomi o loo faaaogaina i le taimi nei.

O le va’a o le Naomi o le a faaaogaina e fealuai lea i le va o Savaii ma Upolu pe a faamutaina lana auaunaga. O le a fesoasoani lea i faigamalaga a le vaa a le MV Lady Naomi III ma nisi o va’a.

I le vaitau o fiafiaga sa fa’aalia ai nisi o tagata o le atunuu o latou atugaluga ona o le lēlava o va’a e faaaogaina i femalagaiga o va’a o loo iai nei i lenei taimi.

Sa fa’ailoa e le susuga ia Onoafaese Salemuliaga mai Paia i le motu tele i Salafai o se mea alagatatau ona faatauina mai se isi va’a fou.

“O va’a laiti o loo iai nei ua lē toe saogalemu pe’a timu aua e lē telē se vaega o le va’a e malu ai.

“O va’a laiti nei e tatau ona faaaogaina mo le auina atu ai o taavale I le motu tele i Salafai ae lē toe aoga mo femalagaiga.

“O a’u ia ou te le faimalaga lava I le va o Upolu ma Savaii faaaogaina ai le MV Fotu o Samoa ma le Samoa Express, e tele lava na ou alu i le va’a o le MV Lady Naomi III ona ou te lagonaina lava ou te saogalemu ai.

“Ua alagatatau i le malo ona tagatagai mo se isi va’a fou.

O le manatu lava ia e tasi sa fa’aalia e Enoka Pese.

“E tatau ona iai se isi va’a fou e tuuina atu le auaunaga e saogalemu toe lelei mo tagata. 

“E le’o iai foi se isi mafuaaga e ono toe siitia ai le tau o pasese i va’a ae o lea e le’o lelei va’a  e pei ona faaalia e Enoka, 57 tausaga le matua.

Sa faailoa e Papali’i sa sologa lelei faigamalaga i le vaitau o fiafiaga.

O le faafitauli lava o loo feagai ma le pulega o le lē fuafua lelei e o tatou tagata le taimi e faimalaga atu ai i le motu i Savai’i.

“ O loo iai lava le mafaufau i o tatou tagata e mafai lava ona agai le uafu i Mulifanua e saili ai se avanoa ma e talitonu e ono mafai lava ona tuuina atu ai le faamuamua e tusa ai ma o latou manaoga.

I fa’amaumauga o loo auina mai e le Pulega o Uafu mai le aso 19 o Tesema 2017 ia Ianuari 2018 e 34,509 pasese ae 3,640 taavale sa faapea ona faimalaga atu mo le motu tele i salafai.

I lea taimi sa toe faaopopoina Malaga a va’a ina ia mafai ona tali atu I  manaoga o le lautele.

Sa taua e Papalii e ave le latou faamuamua i manaoga o tagata Samoa.

O le ala foi lea ua faagasolo ai galuega faaleleia i le taimi nei i uafu. 

“I le uafu lava i Mulifanua o loo faagasolo galuega faaleleia ona o loo iai foi pisinisi e tatau ona tali atu I manaoga o turisi o loo faapena ona tafafao mai i totonu o le atunuu.

“O loo iai lo’u faanaunautaiga ina tuuina atu le auaunaga pito sili ona lelei i o tatou tagata e ala i fale ma va’a o loo faaaogaina. 

“Ae ia faatauaina foi le saogalemu o tagata uma o loo femalaga’ai.

O le 2015 sa fa’amanatuina ai le 40 Tausaga o le Fa’alapotopotoga o Va’a i le atunu’u.

I nisi o ripoti fa’atatau i le fa’apotopotoga e fa’apea na amata mai i le vaa laupasese o le MV Limulimutau i le 1975 ma le aufaigaluega na o le toafā (4).

I le atoaga ai o le 40 tausaga o la latou auaunaga, na amata ai i se sauniga fa’afetai.

Na faamanuia e le taitai o le Malo le Afioga Tuilaepa Sa’ilele Malielegaoi le fa’apotopotoga ma ia momoli ai le faafetai ona o lenei auaunaga tāua mo tagata o le atunuu.

 Sa ia faafetaia i latou uma na tauasa mai le gasu o le taeao ina ia taunuu le Faalapotopotoga i le tulaga lelei ma le malosi o iai nei.

I lea lava aso fanau a le fa’apotopotoga na sau ai Samoa se vaa na faatau mo le faalautele ai o le auaunaga tau i uta felaua‘i a lea faalapotopotoga na faafoe mai lava e le auvaa a le Faalapotopotoga na malaga i Meleisia ma faatautaia mai ai le faigamalaga a le SSC Fasefulu. O se igoa ua avea ma pine faamau o le aso fanau lenei ua faagasolo.

Ae lē gata i lea ae ua faapea foi ona iai ma isi vaa e 15 ua atoa i ai le auaunaga ma e lē gata i le va o Savaii ma Upolu ae o vaa nei ua faaaogā foi e Amerika Samoa, ese mai i le MV Naomi o loo agai atu lava i Upolu mo Amerika Samoa i Fagatogo i vaiaso uma.

 

Ua faaapea foi ona iai nisi vaa o loo faaaogā mo le felaua‘iga o oloa i le va o Samoa ma isi atumotu laiti o le Pasefika ma o le SSC Fasefulu ua faaopoopo i femalagaaiga ia mo isi motu tuaoi o Samoa e pei o le Atu Kuki, o Niue, Tokelau pe a manaomia atoa ai foi Manu‘a ma Tonga.

O le mau a le malo a lē lelei femalagaaiga tau i vaa laupasese atoa ai vaa lau uta e lē mafai ona sii i luga le tupe maua a Samoa aemaise i le unaiga o ana oloa gaosi ma faatau atu i fafo. 

O le Susuga Papalii Uili Nansen o se alii ua leva ona galue o se inisinia o vaa a le Faalapotopotoga lea o loo faauluulu i ai le SSC (Samoa Shipping Corporation).

By Ilia L Likou 19 January 2018, 12:00AM
Samoa Observer

Upgrade to Premium

Subscribe to
Samoa Observer Online

Enjoy unlimited access to all our articles on any device + free trial to e-Edition. You can cancel anytime.

>