Tofu i le To’ese le lima-i-sapelu

By Pai Mulitalo Ale 16 August 2016, 12:00AM

Na saunoa le Fa’amasino o Mata Tuatagaloa, o le le-aloa’ia o le poloa’iga a le fa’amasinoga mo le puipuiga o lona to’alua (sa la nonofo) e ala i lona osofa’ia o ia i se aga’ese, ua le talafeagai ai ia Uso ‘Auvale Taumata Bragovits ona saga olaola ai pea i le si’osi’omaga o tagata-soifua.  

E sefulutasi (11) tausaga ma masina e iva ua fa’afalepuipuiina ai Uso ‘Auvale Taumata Bragovits ona o le moliaga e tasi, o le taumafai lea e fa’ao’o le oti i lona to’alua muamua. 

O le fa’asalaga lea na tu’uina mai i le vaiasoi talu ai, a’o fa’afofoga le Loia o Pau Mulitalo sa tula’i mo le ua molia fa’apea Leone Su’a o le Ofisa Aoao mo Moliaga.

E le’i talia e le Fa’amasino o Tuatagaloa nisi o molimau sa tu’uina atu e le loia o Pau e fa’apea, o le solitulafono sa faia, na tupu fa’afuase’i, ae le se mea na fuafuaina.

Na ta’ua e Pau, o le na afaina, e ono tu’ua’ia fo’i ona o lenei fa’alavelave, talu lona fa’aseseina o le ua molia, o le a la fa’aipoipo.

Peita’i e le’i taliaina e le Fa’amasino ma ia ta’ua ai, e le talitonu e mafai e se tasi ua a’oa’oina lelei e pei o le ua molia, ona fai o sea fa’amatalaga fa’apea, ma fa’aopoopo atu fo’i, e na “o latou mai aga-pogisa ej faia ia tala ma aga fa’apea.” 

I Fa’amaumauga a Leoleo, o lo’o ta’ua ai e fa’apea, o lea fa’alavelave na tupu i le Aso 22 o Oketopa 2015 i se taimi po’o le lima i le vaveao, le taimi a’o aga’i atu le na a’afia mo le Misasa i le Vaveao.  

Sa tauto’aluaina o ia e lona alo-tama e 14 tausaga ma lona tei-teine la’iitiiti ae osofa’ia ai loa i le lotoa o le malumalu. 

Sa ta’ua fo’i, o le ua molia ma le na a’afia, sa iai so la so’otaga fa’aUlugali’i se’ia o’o ina fa’a’uma e le ua a’afia ona ua amata ona fasi-ava le tamaloa ma afaina so’o ai le tina. 

O le taeao na tupu ai le fa’alavelave, sa fa’atalitali lelei mai lava le ua molia ma se aga’ese (sapelu).

I ripoti mai le falema’i, o manu’aga o le na a’afia e matua ogaoga lava ma o le a tumau ai pea ia fa’ailoga i lona tino i le olaga atoa. O le manu’a o lona ua, e 15 senitimita le loloto ma e vaeluaina ai lona taliga-taumatau ma le itu taumatau o ona foliga. O le isi manu’a e 40 senitimita, i lona papatua ma ua motu ‘ese ai fo’i se tasi o ona tamatama’ilima.  

 “Ona o le ogaoga o ona manu’aga, sa mo’omia ai le faia o sona ta’otoga i le taeao lava lea,” o le fa’aaliga lea a le Fa’amasino.

I le lauina o le fa’asalaga, na fa’amanatu ai e Tuatagaloa i le ua molia, le mata’utia o lenei solitulafono, ma ua talafeagai ai se fa’asalaga mamafa.

Na ta’ua fo’i, sa taumafai le Ofisa o Moliaga mo se fa’asalaga e 12 tausaga a’o le loia sa tula’i mo ia, e 10 tausaga sa ia fautuaina.

Ui i lea, na fa’ailoa lava e Tuatagaloa, e le ‘auai i iai talosaga uma. 

“I le va’ai a le Fa’amasinoga, so’o se tamaloa e faia  se tulaga e fa’amata’u ai ma lamatia le soifua o so’o se tama’ita’i, e le tatau ona toe iai i totonu o lo tatou lalolagi”– Le Fa’amasino o Mata Tuatagaloa

Sa ia fa’amanatu fo’i ia Bragovits, sa iai se poloa’iga sa tu’uina atu ia te ia, ma o so’o tulaga lava fa’apea e tu’uina atu, ua iai fa’atasi ma le malosi o le tulafon ma e le –mama fo’i le va’ai a le Fa’amasinoga lea tulaga, aua ua le-usita’ia e le ua molia. 

“Na e aga’i atu i le na a’afia i le taeao lea ma osofa’ia o ia, ua e le-usita’ia ai le tulafono lea,” o saunoaga ia a Tuatagaloa. 

“Leai ma sou popole i le tausia o le tulafono a ua e fa’aauau lava ona fa’ao’o manu’a ia te ia ui fo’i sa taumafai malosi atu lona atali’i ia te ‘Oe, e ‘aua le fasiotia lona tina.” 

E 15 tausaga na silasila iai le fa’amasinoga e amata fuafua ai se fa’asalaga o lana susuga lea, mo le taumafai e fa’ao’o le oti, peita’i na ‘ave’ese le ono-masina ona o le fa’ate’a’eseina mai le nu’u ma le sala-tupe sa totogi atu e lona aiga. 

E ono fo’i masina sa toe fa’aitiitia ona o le ifoga sa faia e lona aiga, mo le aiga o le na a’afia.

O le isi 15 pasene sa fa’amatu’u-‘ese ina ua ioeina ona moliaga uma. 

E 11 tausaga ma masina e iva ua fa’afalepuipuiina ai nei Uso ‘Auvale Taumata Bragovits.

Mo moliaga o le umia o a’upega mata’utia, na fa’amaonia ma fa’aleaogaina. 

Na fa’amanatu ai fo’i e Tuatagaloa i le to’atele sa ‘auai i le Fa’amasinoga e fa’apea, o nisi o tamaloloa o lo’o fa’apea lava ona faia fa’apea tina ma tama’ita’i e pei o ni meatotino ma se’i vagana lava ua suia ia ituaiga o mafaufauga, o le a fa’apea lava ona le saogalemu le vasega o tina ma tama’ita’i mai tamaloloa fia-fasi-ava ma fa’atupu vevesi i totonu o aiga.

E le fa’atagaina lava ia ituaiga amio i lo tatou atunu’u ma le si’osi’omaga nei, o lana fa’aaliga lea. 

Sa ia fa’amanino atu fo’i i le lima-i-sapelu ua fa’afalepuipuiina nei, e le mama le va’ai a le Fa’amasinoga i lona solia o le tulafono. 

By Pai Mulitalo Ale 16 August 2016, 12:00AM
Samoa Observer

Upgrade to Premium

Subscribe to
Samoa Observer Online

Enjoy unlimited access to all our articles on any device + free trial to e-Edition. You can cancel anytime.

>