Manatu O Le Fa’atonu - Faaupuga Faauiga-lua? O le mea moni lava lena

By Mata'afa Keni Lesa 16 July 2016, 12:00AM

O se faaupuga mata’utia. Ae peitai-e ao ona faailoa atu o tagata faitio i tulafono tau tapa’a a le malo-o loo faaalia ai sona vaega taua

I le soifuaga nei, e tatau ona tonu i lou mafaufau poo le fea itulagi  o loo e aga i ai. E le mafai ona e uia ni ala se lua aua e ono manu’a leaga ai se tasi. 

I le taimi nei la ina ua mavae ni nai vaiaso, o le tau o oloa taitasi o taumafa autu e pei o le falaoa, suka ma le masima-mai le tele o isi lava oloa ua siitia. O le siitia o le tau  e aofia ai le tau o le tapaa ma le ava malosi-lea na soso’o ai ma le pasia o Tulafono fou Toe Teuteu o le Fua faatatau o Lafoga 2016 i totonu o le Palemene. 

I lea taimi, fai mai le Minisita o Tupe Maua o Tialavae Seinafolava Hunt, o lea faaopoopoga ua tatau ai e taumafai ai ma taofi le taumafaina o taumafa e le soifua maloloina ma sikaleti e ese ai mai lea faitau aofa’i. “Ua faamuamua e le malo le soifua maloloina o ona tagata,” o lana faaaliga lea. “O le mafuaga lenei mo le lafoga faaopoopo i luga o sikaleti, ava malosi ma oloa ia ua tatou iloa e matua aafia i lo latou soifua maloloina.” 

Na faaluaina e le Minisita Lagolago o le Matagaluga a le Palemia, o Peseta Vaifou Tevaga e faapea afai e taugata se oloa, e ono mafai ona una’ia ai tagata e toe fai nisi mafaufauga tau le faatauina o ia oloa. Na ia ta’ua taumafai ina ia faasa le sikaleti ma le taumafaina o le ‘ava malosi. Ia-ua manaia tele lena. Matou te faapea atu e ui lava ina faigata ona folo le isi siitaga i luga atu o le tau o le soifuaga i le taimi nei, ae sa’o foi le manatu o le malo e tusa ai ma le siitia o le fe’au tau le soifua maloloina. 

Ae peitai-o loo i ai se lape. I totonu o le manava e tasi, o loo una’ia e le malo le soifua maloloina e ala i le una’ia o tagata e taofi le ulaula ma le inu ‘ava malosi ae i totonu o le isi manava, ua faatinoina ai se mea e matua le talafeagai  lava –e ala i le tatalaina o se fale sikaleti fou i Falelauniu.

 Ona o lea itu, sa finau nisi o Sui Usufono o le Palemene e faapea o le a afaina ai na o tagata e itiiti tupe maua i se tulaga e sili atu-o i latou ia o le a latou faia soo se mea ina ia maua ai sina faapusa Fai mai isi o se faiga e aupito i sili lenei ona leaga-tau faiga faauiga-lua a se faigamalo o loo tauivi e taofi le vaa ia opeopea i luga i se taimi e sili ona lu’itai mo le tamaoaiga. Ae leai, e tusa ai ma le Minisita o Fefaatauaiga, Alamanuia ma le Leipa, o Lautafi Fio Purcell.

“I totonu o soo se atunuu o loo i ai se kamupani Fai Sikaleti, e tumau pea ona i ai lenei finauga e uiga i faalavelave tau le ulaula,” o le faaaliga lea a Lautafi. O le mea moni e faapea o soo se tasi na te ula se sikaleti-tusa lava pe na gaosia iinei pe leai, o le a latou o atu e saili ma faatau. O lona uiga-e pa’ū lava i le filifiliga a le tagata ia. “O le filifiliga e ulaula e lafo lava i le tagata. Tusa lava pe leai se tatou kamupani gaosi tapaa iinei, o le a faatau mai lava e tagata tapaa mai atunuu mamao. Sa leai ni a tatou kamupani faapea i aso ua alu ae sa ulaula lava tagata….e mafua ona o aso nei –ua tele faalauiloa tau le soifua maloloina.” E sa’o Lautafi i se tasi itu se’ia vagata ai le tau o le pepa sikaleti i lena taimi-sa le $12. 

Ae i se tasi itu-talu ai tatou te fefefe i le mea moni ua aumai. E tusa ai ma Lautafi, o le faaiuga ina ia faamaonia le laisene mo se kamupani fai sikaleti lona lua-na faavae i luga o se fuafuaga tau tupe maua. “O loo tilotilo foi le malo i le sailia o tupe maua e ati a’e ai le atunuu,” o lana faaaliga lea. “E maua tupe maua a le malo mai lea fuafuaga faapea foi ma le lafoga faaopoopo.”

Na toe ta’ua e Lautafi e faapea “a itiiti mai-o le a maua mai ai tupe a Samoa.”O le isi faamanuiaga na ia taua o le fuafuaga a le kamupani e faaaoga tapaa e toto i totonu o Samoa, lea ua faaigoaina o le ‘tapa’a’-e gaosi ai lea oloa. 

Fai mai a ia o tagata o le atunuu latou te selesele lea laau e mafai ona latou faatau atu i le kamupani. O le mea lena o loo matou manana’o e una’ia,” o le faaaliga lea a Lautafi. “Matou te mananao e faaaoga a tatou oloa e maua i totonu o le atunuu ae le o le faatuina o se ofisa iinei ae aumai mea mai isi atunuu.” Uso e-e le o se gaoioiga uiga ese lenei a le malo? Ia-o le a tonu lava le fe’au o loo momoli mai iinei? O mamafa ea ia i latou le taofia o tagata mai le ulaula poo mea uma e lua o le siitia o tau o oloa ma le faaiuga ina ia tatala le isi fale sikaleti ina ia maua ai lava se tupe e fai ai isi fuafuaga?

E le o se isi ‘ea lea o faiga uiga ese –o le faamuamua o tupe ma tupe maua i luma o le tulaga pagatia o tagata ma soifuaga e leai se latou sala? Ua matou iloa- e mafai lava e tagata ona tuu le ulaula pe afai latou te le gafatia. Ae peitai-e lelei ona tatou matua faamaoni iinei, o le isi lea kiki i le manava o le tagata mativa ma tagata o le atunuu e sili ona aafia ai-ia ua loa ona pagatia. Ia outou maua Samoa se faaiuga saogalemu o le vaiaso-ma ia faamanuia atu le Atua! 

By Mata'afa Keni Lesa 16 July 2016, 12:00AM
Samoa Observer

Upgrade to Premium

Subscribe to
Samoa Observer Online

Enjoy unlimited access to all our articles on any device + free trial to e-Edition. You can cancel anytime.

>