Ua tetele le Palemia i le Kolisi o Avele

By Sarafina Sanerivi 14 May 2016, 12:00AM

 E le’i numi lava upu a le Palemia Tuilaepa Sailele Malielegaoi i le taimi na ia feula ai le Pule A’oga, faia’oga ma matua o tamaiti aoga sa auai i le Kolisi o Avele i le faagasologa o se fono faapitoa i le Aso Tofi. 

O lea fono sa fai i le Ofisa o le Palemia, ae sa faasa nusipepa ona auai. 

Ae peita’i-o se lipine na pu’e o lea fono na maua e le Weekend Observer o loo faaalia ai e faapea sa le fiafia le Palemia e uiga i amioga ia ua pogai ai le tapunia o le a’oga.

Na ia tuua’ia le Pule, o Lesaisa’ea Reupena Matafeo, ma ana faaiaoga muamua ma sa faapito lava i ai. “O le pogai ua matou taloina ai lenei fono ona ua le o toe i ai so matou faatuatua i le Pule ma faia’oga o Avele,” o le faaaliga lea a Tuilaepa i le potopotoga.

“O lea ua ia te a’u iinei le Faavae o (Avele Tuai). Fai mai o taimi uma lava e tulai mai ai se misa a aoga, o le a tatau ona savavali faataamilo tama tuai ma faamalu ma e matau lelei i latou e tama laiti. 

 “A latou tuu i luga le faamalu, o lona uiga-ua tatau ona latou tau. Afai e leai-o lona uiga –e le tatau ona latou fusu. O loo faaauau pea lena faiga e o’o mai i le taimi nei ma o se agaga leaga tele lena.”

Fai mai Tuilaepa e na o tagata fasioti tagata e faatinoina ia ituaiga o gaoioiga ma faiga. O le mea leaga e faapea o nei tama tuai na faau’u mai Avele-ona toe fo’i atu lea ma a’oa’o lea faiga i le a’oga, ma faaauau ai pea lava i lea ituaiga o amio.

Ma ua faatonu tamaiti a’oga ina ia fai lea lava mea. O lea la o le a latou faaauau ai pea ona fai misa pe a latou vaaia ua i luga lea faamalu.”  I le ta’ua o le faaiuga e tapuni le aoga mo le toeitiiti lua vaiaso talu ai, fai mai Tuilaepa o le faamoemoe ia puipuia tamaiti a’oga mai isi a’oga.

“O se mataupu ma’ale’ale lenei,” o lana faaaliga lea. “O se mataupu e matua faigata tele ma o lea ua faateteleina le leaga ma ua le mafai ona taofia. Ua faaaoga e tamaiti a’oga le anoano o auupega e aupito i sili ona mata’utia e faa-manu’a ai tagata e le sala o tagata lautele. 

“Ma ua aafia ai ola o tamaiti a’oga mai isi aoga. O le mea lea-aisea ua faananau ai le malo e fai se faaiuga faanatinati.” Na ta’ua foi e Tuilaepa faalavelave na tutupu i taimi ua alu. “I ni nai masina ua mavae atu, sa i ai se potopotoga a a’oga i lumafale o le fale o le malo.

O le faaiuga lea o le isi misa a a’oga i totonu o le taulaga lea na toeitiiti lava aafia ai ni alii Leoleo. “O lenei potopotoga, na fai sa’u folafolaga e faapea o le a fai e le malo se gaoioiga pe a tulai mai se isi fusuaga e lamatia ai le saogalemu o tagata lautele.”

 “O le faamatalaga na ‘ou faia e lautele. Ae ui lava ina ua mavae lena, ae na toe tulai mai foi se misa a a’oga lea na toe aafia ai foi le Kolisi o Avele. “O lea la na ‘ou fesili ai ia te a’u lava, o fea o i ai faia’oga ma le Pule o le Kolisi o Avele a’o lenei  ua o mai nei tamaiti i le taulaga ma faatupu ai le vevesi? 

“O fea o i ai tagata ia na saini ma faa-talofa ma isi aoga ma toe faalelei ma i latou ma fai mai e le toe tupu lea mea?”E tusa ai ma le manatu o Tuilaepa, o le aufaigaluega a le Kolisi o Avele latou te le’i faaaogaina lelei lana faamatalaga.

O le asō e talitonu Tuilaepa e leai se mafuaga e toe tatala ai le aoga, se’ia vagana ai ua mafai e ia ma lana Kapeneta ona una’ia ma faa-talitonu  e faapea o tamaiti a’oga e mafai ona sui o latou ala.

 “Sa ‘ou i ai i le taimi ina ua tonu i le malo i lena taimi ia toe aumai Avele, i le taimi muamua na tapuni ai. Ae peitai-ou te le fefe e fai se faaiuga e tapuni Avele. O loo i ai isi aoga o loo avanoa mo tamaiti a’oga uma. O Aoga ia e lei aafia lava i ni fusuaga a a’oga.”

.Na feula foi e le Palemia le Pule Aoga o Lesaisa’ea, e faapea atonu o ia lea o loo avatua le laki leaga i le a’oga.

 “Ou te le iloa pe o i ai se faamalaia i ou luga poo le a?” o le faaaliga lea a Tuilaepa. 

 “O le matagaluega lona tolu lenei a le malo ua e galue ai ma ta’ita’ia ae leai se mea o ia mea na i’u lelei. O le mea lea ua amata ai ona ‘ou manatunatu pe o oe le mafuaga ua tutupu ai nei mea uma ia Avele?

“Ona talosagaina lea e Tuilaepa le potopotoga ina ia taumafai ma malamalama i mafuaga o le faaiuga a le Kapeneta. “Matou te manaomia outou uma lava ina ia outou silasila ma malamalama pe aisea ua matou faia ai lenei faaiuga,” o lana faaaliga lea.

“Ua leva ona matou taumafai e taofi lenei faafitauli ma e leai se faamaoniga e mafai ona taofi i le taimi nei. Tatou te le iloa lena mea ma tatou te le manaomia le toe feagai ma lea tulaga faigata.” Fai mai Tuilaepa o le a fono le Kapeneta i le Aso Gafua ma o le taimi lea o le a latou faia ai se faaiuga.

I le taimi nei, ua uma ona ia tuuina atu i le aoga le taimi e faamuta ai, e o mai ai ma se ta’utinoga e faapea o le amio a tamaiti aoga o le a sui, pe afai e toe tatala le aoga. “O lona uiga-o le lumana’i o le a’oga o loo i outou lima, ma o le a outou faia le faaiuga mo le aoga.

O lea e tatau ai ona outou o mai ma ni mafuaga malosi ma le talafeagai i le pogai e tatau ai ona toe tatala Avele.

“Ma e ao foi ona outou o mai ma ni mafaufauga ma ni vaifofo ia e mafai ona faa-talitonuina ai i matou e faapea o le a le toe aafia Avele i soo se misa i le lumana’i.”

Ma afai e fai la matou faaiuga i le Aso Gafua e toe tuuina atu ai i la outou aoga se isi taimi, o le a matou sainia se feagaiga lea o le a saini ai outou uma lava. Ma afai o le a tulai mai se isi mia a ua mavae lena tulaga, tatou te le toe faia nei ituaiga o fonotaga. O le a na ona matou tapuni lava o le aoga.”

O le tali, sa faafetaia e le Pule o le Aoga o Lesaisa’ea le Palemia o Tuilaepa mo le faa-avanoaina o lona taimi e faamalamalama mai ai le faaiuta a le Kapeneta. O le matua alofa o ia lea e tautala i le mea moni ma na faasa’oina mea sese a latou fanau,” o lana faaaliga lea. Na ioe Lesaisa’ia e le o manaomia i latou e fau se pa ina ia mafai ona natia ai o latou sese.

“O i tatou uma lava e malamalama ma talia mea uma na e fai mai ai. E mafua ona e le o le taimi muamua lenei ua aafia ai la matou aoga i e misa a a’oga.”

Na faalalolalo o ia e fai ma sui o tamaiti a’oga, faia’oga, matua ma Tama Tuai o le Kolisi o Avele. Matou te malamalama ua sese i matou uma. Ma matou te talosaga la outou faamagaloga.”Ona ia talosagaina lea o le Palemia o Tuilaepa ina ia toe tuu atu ia Avele se isi avanoa. 

Faafetai mo le faamanatu maoa’e mo i tatou uma. O se valaau lenei o le toe ala mai mo i tatou uma ina ia tatou tulai atu e faatino o tatou tiue ma matafaioi. Ia avea mea sese o ananafi ma lesona mo le asō ma e sili ona taua mo le lumana’i.” 

By Sarafina Sanerivi 14 May 2016, 12:00AM
Samoa Observer

Upgrade to Premium

Subscribe to
Samoa Observer Online

Enjoy unlimited access to all our articles on any device + free trial to e-Edition. You can cancel anytime.

>