Tu’ua’ia le fa’atamala o le Tautua ua pa’u ai

14 March 2016, 12:00AM

Ripotia e Lanuola Tusani Tupufia 

Fa’aliliu e Maiava

 

E talitonu le Palemia, Tuila’epa Sa’ilele Malielegaoi, na ‘eli lava e le Tautua lo latou tu’ugamau ona o le fa’atamala o o latou ta’ita’i.

O saunoaga ia a Tuila’epa ina ua tapa sona finagalo, i le taunu’uga o Faiga Palota Tele a le atunu’u, lea ua manumalo a’ia’i ai le Vaega e Puipuia Aia Tatau a Tagata (le HRPP), e 47 sui i le na o le to’atolu o sui a le Itu Agai.  

 “A toe tepa i le lima tausaga ua mavae, o lo’o matau lelei e le atunu’u galuega sa matou fai, e le gata i totonu a’o tua atu fo’i o le Palemene,” o lana saunoaga lea.

“O se fa’ata’ita’iga, o a matou felafolafoa’iga i totonu o le Palemene. E iai lava aga-masani e lima-ta’ita’ia ai saunoaga e fua i lou malamalama lelei i Tulafono Tumau.

“O le tasi lena fa’aletonu tele o le Itu Agai.” 

Na ta’ua e Tuila’epa, e leai se faiga-mautu a le Vaega a le Tautua, ma i totonu o le Palemene, e iai lava a latou fuafua ua mae’a ona fa’ata’oto.

E leai ma se tasi e fa’alavelave i le taimi e saunoa ai sui, pe afai o lo’o malamalama lelei sui o le maota i mea o lo’o saunoa iai.

Na fa’aopopo mai fo’i, e le mafai ona nofonofo ai le malo ma tu’u-loloa le Tautua i a latou sausaunoaga sese i le Palemene.

Mo le HRPP, na saunoa Tuila’epa, o le mea aupito taua, o le tu’u o tagata e fa’atino a latou palota ma aia-tatau.  

 “O le tulaga lea sa matou faia mai le amataga, o le talatalanoa i afio’aga ma alalafaga e uiga i a matou sui-fa’atutu mo faiga palota,” o le saunoaga lea a le Palemia.

Na ta’ua fo’i, o faiga-fa’aalatua ia ma fa’atosina e ‘ave ai tupe ma vae-moa i tagata-palota, e le o se mea fou.

“Sa iai lava fa’atosina, amata mai le 1982 ma o le mafuaga lena o le matou toe teuteua o le Tulafono ona e afaina ai fa’ai’uga a tagata-palota,” o lana saunoaga lea.

“O le tasi lea galuega tele lava sa feagai ma matou, o le taofia o faiga-fa’atosina i le taimi o faiga-palota. Na matou teuteua fo’i le tulafono e taofia ai le faia o o’o, se’ia mae’a le 12 masina talu ona uma faiga-palota.”  

Na fa’amalo fo’i le Ali’i Palemia ma momoli le fa’afetai i le Ofisa o Faiga Palota, ona o le tele o polokalame fa’aalauiloa sa fa’atino e fa’amalosia ai i latou ua agava’a, ina ia resitala.

“O le solitulafono le le-resitalak ma a mae’a atu nei le vevesi, o le a fa’asolo loa ona molia i latou uma e le’i resitala,” o le saunoaga lea a le Palemia.

“O le isi faiga-sese tele, o le la’uina o tagata e resitala ma momoli i fale-palota.

“O le tulaga sa’o lava, o lou savalivali lelei o ‘Oe e fa’atino lau palota, a’o le mea lea e fai so’o, e le gata o le la’u e fai-resitala ae toe fa’atalitali fo’i i sui-fa’atutu e momoli latou i fale-palota.”

Na fa’aalia fo’i e le Palemia, ua tatau fo’i ona molia tagata e le’i palota.

Saunoa fo’i, ua tatau ona toe teuteu le tulafono, ina ia fa’amalosia ai tagata uma e palota, ia taofia ai le masani a sui-fa’atutu, o le la’u o tagata i fale-palota.

“O le mea lena o lea e tupu, o le la’u o le ‘au-palota ma monomono atu iai tupe a’o aga’i i fale-palota, ma e ono suia ai mafaufau o tagata. Afai e fa’aauau pea le mea lena, e i’u ina tauva na o latou e tele tupe.”

A’o tu’ua’iga fa’apea ua mafua ona malo le HRPP ona o fa’atosina ma faiga-fa’aalatua ua le sao mai ai sui o le Tautua, na saunoa Tuila’epa, o se tala-sese e le moni.

“Masalo o tagata aupito talapepelo na, aua e leai ni fa’atosina na faia,” o lana fa’aaliga lea.

“Silasila fo’i, o le tagata muamua lava e fa’apea mai na te le’i faia se mea sese, o le tagata tonu lava lena na faia mea sese. 

 

14 March 2016, 12:00AM
Samoa Observer

Upgrade to Premium

Subscribe to
Samoa Observer Online

Enjoy unlimited access to all our articles on any device + free trial to e-Edition. You can cancel anytime.

>