O LE FAAMA’I TELE 1918

14 January 2016, 12:00AM

Tapena ma Tuufaatasi e Fuimaono Na’oia Fasavalu Touli F. Tupua mo le Samoa Observer.

 

Na alu Misi Simoli ia Moore ina ua alu ese Lokeni. “O le mea e tasi sa tu mai i lo’u mafaufau e faapenei; ‘Ou te le popole pe afai o le a feoti, ia feoti ai pea ma o i Seoli.”

Sa ta’uta’u pea lava pea e Miss Moore ia upu i se taimi muliuli ane i totonu o lona potu. Ua matua popole lava o ia  ma ua na ta’uta’u pea ia upu, ma o lea na matua mau ai ia upu i lona mafaufau. Ina ua uma ona tapā e Lokeni ina ia tapuni le a’oga, sa auina atu e Misi Simolli le tolusefulu-lima o teine a’oga ia e le o mama’i tele i o latou aiga.

“Sa ‘ou tuuina atu i soo se tasi o i latou o loo mafai ona savali se supo ma se pepa masi la’ititi, ma auina atu loa i latou. O se tulaga lea e momomo ai le loto, talu ai o le to’atele o i latou sa le’i malolosi lelei e savavali mo le sefulu-lima poo le luasefulu maila lea o le a latou savalia e aga’i atu i o latou aiga. O le tulaga uiga ese ma le mata’utia, na taunuu lelei i latou uma nei e tolusefulu-lima i o latou aiga ma na faasaoina. 

Sa manatu Skerman o uiga o le tau ua pogai ai ona amio faapea Lokeni. “Ou te manatu sa noatia o ia i mea faatiga e tele ma ua na le mafai ai ona pulea o ia. Ou te manatu e pogai mai ona ua leva ona nofo o ia i le teropika atoa ai ma le popole.

E talitonu Lokeni o le pogai ua maualuga ai le aofai o tagata maliliu e pei ona vaai i ai- o le le mafai lea e tagata Samoa ona togafiti i latou lava. O le taimi lava e osofa’ia ai le toatasi e le faama’i i totonu o se fale, ona nonofo loa lea ma tapunipuni le fale, ta’ai o latou ulu ma ta’o’oto i lalo.

O se gasegase e tasi na ‘ou alu i ai, na ‘ou ulufale i se fale ua tapunipuni atoa ae tusa ma le luasefulu tagata o loo ta’o’oto faatasi i luga o le fola ma o latou ulu ua afifī ae ua matua namu leaga lava. Ina ua ave i fafo ma le fale ia gasegase, sa maua ai e na o le toatolu e mama’i ae o le toatele ua matua fefefe lava, ma ana tu’u ai pea-semanu e feoti uma lava. 

O le gagana a Lokeni e le maua ai se upu alofa; fai mai a ia e na o upu faatiga e mafai ai ona o tagata e tanu o latou tagata oti. Sa ‘ou fai i ai e o e tanu o latou tagata oti, ma fai e le faia, o le a ‘ou alu atu e susunu fale ou te maua i ai ni tino oti.

O le isi mea na tupu-sa taumafai se tama o le kolisi a le LMS I Malua e faa-malemo o ia ona o le fefe, ae sa matua ita tele ina ua taumafai tagata e taofi o ia.

Sa telefoni atu le Pule o le Fale Lomitusi a le Ekalesia o Harry Griffin ia Lokeni ma talosagaina se Leoleo o latalata atu e alu atu e loka le tama se’ia o’o ina toe malosi. Fai mai Griffin na tali atu Lokeni-‘ia ‘aua ne’i outou tuuina atu le tama ia malemo, ae tausi ma vaai faalelei.” Na toe malosi lava le tama.

I vaega-‘au a le Olo, e toatele na pagatia i lea faama’i. ma sa latou tauaveina le avega mamafa o galuega e ala i le tuuina atu o taumafa i nuu ia sa ao mai ai e tagata, tagata ua maliliu. Sa ‘eli ni lua uumi ma faaputuputu ai tagata oti i totonu o ia lua tetele.

E toatele na tanumia-e fitusefulu tagata na maliliu i le aso 23 o Novema i Vaimea lava ia-ma o nisi o tagata sa matua tigaina sa tanu sese a’o ola. I nisi o nuu, sa maua ua maliliu uma lava se aiga, o le pogai lea na lē tanuina ai, ae tapunipuni uma ia fale ae susunu. 

I totonu o se tusi, ‘Samoa under the Sailing Gods’ sa tusia ai e se alii ofisa o le Pulega o Newton Rowe auiliiliga o le tanuga o tagata oti e faapea sa mafai ona faaauau pea ona o le fesoasoani a le ‘ava malosi.

A leai se uisikī, e matua le mafai lava e se tagata pa’epa’e ona gafa ma le taulimaina o le toatele o tino oti, o nisi o ia tino oti ua leva ona taatitia I totonu o latou fale mo le tolu, fa poo le lima aso. O alii malolosi e lotomau ma malolosi o latou manava e pei o le u’amea, sa nonofo i tafā-ala ma aupua’i pe a uma ona tanu le tele o tino oti. 

Sa tete’e se misionare i le faaaogaina o le uisikī i ‘ele’ele –Sa. Sa tali atu i ai Lokeni ma poloa’iina o ia e alu ane e fesoasoani i le tanuga o tagata oti, ma e o’o ane i le faaiuga o le aso, sa vaaia le misionare ua inu uisikī faatasi ma tagata uma sa tanu maliu.

14 January 2016, 12:00AM
Samoa Observer

Upgrade to Premium

Subscribe to
Samoa Observer Online

Enjoy unlimited access to all our articles on any device + free trial to e-Edition. You can cancel anytime.

>