Talanoaina feusua’iga saogalemu ma soifua maloloina lelei

By Fa’aliliu e Maiava 12 July 2016, 12:00AM

O lo’o una’ia malosi pea e Samoa le fa’ao’oina atu o le fe’au mo le tafi-‘esea o sauaga fa’asaga i tina ma tama’ita’i fa’apea le tausisia o ‘auala saogalemu ma feusua’iga fa’aSoifua Maloloina lelei i afio’aga ma alalafagai tua atu o le taulaga.

Ua mafai ona fa’atinoaina lea fa’amoemoe ona o le galulue so’o-so’o-tau’au a vaega a Malo ‘Aufa’atasi (UNFPA), le Matagaluega o Tina ma Tama’ita’i, Atina’e o Nu’u ma Agafeso’ota’i, le Matagaluega o Leoleo, le Matagaluega o le Soifua Maloloina fa’apea le Fa’alapotopotoga Tuma’oti, le SFHA.

O Polokalame fa’alauiloa nei o lo’o fuafua mo a’oga, o afio’aga ma alalafaga, o ulugali’i talavou, tamā ma fanau-tama, o tinā ma fanau-teine, ua fa’amaonia le aoga mo le fa’alauteleina o le malamalama i tulaga tau-feusua’iga ma fa’afitauli e alia’e mai ai ae maise o ‘auala ‘ese’ese tau Aiga Fuafuaina, o le soifua maloloina lelei, o togafitiga o fa’ama’i e afua mai ai, o vaega e fa’aaogaina fa’apea fautuaga ma a’oa’oga e mafai ona fesoasoani ai mo so’o se tasi e mo’omia ia vaega taua. 

E fa’apea fo’i i le Matagaluega o Leoleo, ua ‘auala atu i le latou Vaega o Fesoasoani mo Nu’u i Tua,  lo latou avanoa e talatalanoa ai i tupulaga talavou e uiga i tulafono ma vaega aloa’ia ua iai, e puipuia ai feusua’iga faia-fa’amalosi fa’apea le sauaina o tina ma tama’ita’i i totonu o aiga.  

Na fa’aalia i ripoti mai le Matagaluega o Leoleo, le maualuga o mata’upu e fa’ao’o atu i le latou Ofisa, e a’afia ai ulugali’i talavou, i le so’ona sauaina ma le faia o isi faiga fa’atautala, i le vaega e 18 – 45 tausaga le matutua. 

O le popolega tele mo le atunu’u, ua amatamea ai le Matagaluega mo Tina ma Tama’ita’i, Atina’e o Nu’u ma Agafeso’otai, i ni taumafaiga e a’oa’oina ai tupulaga talavou mo le fa’aleleia o tomai ma agava’a o le soifuaga nei, i vaega e pei o le Malamalama lelei i uiga o tagata ta’ito’atasi, o Fetufaa’iga ma Feso’ota’iga ‘ese’ese, o le Fo’ia o Lagona Popole ma le fa’anoanoa, o le Va-feagai lelei ma isi, o le faia o fa’ai’uga tatau ma le fo’ia o fa’afitauli.

E fa’apea fo’i le Vaega Tuma’oti – le Asosi mo Aiga Soifua Maloloina a Samoa (SFHA), lo latou ofoina atu o fautuaga ma tima’iga fa’aSoifua Maloloina Lelei mo tupulaga talavou e ala i le latou polokalame fesoasoani o lo’o fa’atupe e Malo ‘Aufa’atasi (UNFPA), lea o lo’o i le fogafale-lua o le Maota o Salote Florist i Savalalo. 

O ananafi, na ‘auai ai Samoa e fa’amanatu fa’atasi ma le lalolagi, le Aso o le Faitau Aofa’i o le Lalolagi lea sa fa’a’autu i le “Teuoloa fa’aFaigaluega i Tupulaga Tama’ita’i.” 

Sa fa’amanatu i le mamalu o le atunu’u, taumafaiga a Samoa mo le a’oa’oina lelei ma le fa’amalosia o ona tupulaga talavou e ala i a latou aia-tatau ma le fa’alauiloaina o le taofia loa o sauaga fa’asaga i tina ma tama’ita’i, o se taumafaiga ua i-a fa’atasi iai malo o le lalolagi, ina ia aloa’ia ma avea o se tasi o manulauti o Fuafuaga mo Atina’e Fa’aauau mo le 2030.

Pei fo’i ona fa’amamafaina e le Failautusi Aoao o Malo ‘Aufa’atasi, o Tupua Ban Ki Moon i le Aso o le Faitau Aofa’i o le Lalolagi, na saunoa ai: “O lenei aso, ‘ou te talosaga atu ai i malo uma o le lalolagi, o pisinisi ma vaega tuma’oti uma, ina ia tatou ‘au-fa’atasi e lagolago lenei fa’amoemoe, mo le teutupe-fa’afaigaluega aua tupulaga tamaita’i o le lalolagi.

By Fa’aliliu e Maiava 12 July 2016, 12:00AM
Samoa Observer

Upgrade to Premium

Subscribe to
Samoa Observer Online

Enjoy unlimited access to all our articles on any device + free trial to e-Edition. You can cancel anytime.

>