Falepuipui Tupa’i Jack Chen i le tau-fa’avalea

By Fa’aliliu e Maiava 09 June 2016, 12:00AM

O ananafi na pau ifo ai lava mai lona lagi-tuaiva, matua pasasa lelei i lalō se tasi sa avea ma fa’atonu-sili o se kamupani gaosi-susu i Hong Kong, ina ua momoli sa’o lava e ‘ai-ga’o i le falepuipui i le fitu tausaga ma masina e iva, ona o taupulepulega fa’alilolilo, o ni “taumafaiga fa’aSakagi” e tau-fa’asese ai lana kamupani ma le vaega o fefa’ataua’iga.

Na toe ta’utino lava e Chen Keen – e iloa tele i le suafa o Tupa’i Jack Chen – ona so’otaga i lē sa la molia fa’atasi, o May Wang, a’o taumafai e fa’aosooso le sa pulea  muamua lana kamupani o le Natural Dairy (NZ) Holding, e fa’atau le 22 o fa’ato’aga lafu-manu i totonu o Niu Sila, i le tausaga e 2009.

O le sifi lea – lea na ta’ua o se tagata iloga i le ‘Au-Saina i totonu o Niu Sila ina ua taunu’u i Aotearoa – na fa’amaonia muamua fo’i i le Fa’amasinoga Maualuga i moliaga o le taupulepule e faia ni faiga tau-fa’asese ma le isi moliaga o le ‘aveina fa’anana o se seleni e silia i le valusefulu-lima miliona tala Hong Kong (HK$85 miliona). 

O le ali’i o Wang, e iloa tele i le suafa o May Hao, sa falepuipui muamua fo’i i le valu tausaga ma masina e tolu, a’o le lona tolu o le kegi lea, o Eric Yee – o lo’o va’aia tulaga tau-tupe a le kamupani, sa falepuipui mo le lima tausaga. Sa fa’amaonia uma moliaga o le to’atolu lea, o le taupulepule fa’atasi lea e faia le mea le-amiotonu. 

I le tolaulauina o fa’asalaga o Chen ma Wang i le Aso Gafua, na matua tu-vaelua ai le Tama’ita’i Fa’amasino o Anthea Pang Po-kam i le to’alua lea, ona o le fa’aaogaina sese o le tulaga maualuga o le kamupani ae maise o le tulaga lelei o le maketi o fefa’ataua’iga a lea a’ai e sa’ili-seleni ai mo le i’uga ua o’o nei iai.  

 “O lenei solitulafono ua tatau ona taofia,” o lana saunoaga lea ma fa’aopoopo mai, ua matua tu’u-feanu lava ma fa’aleagaina e le to’alua lenei, le fa’atuatuaga o le atunu’u lautele i fefa’ataua’iga i maketi i totonu o le lotoifale. 

Muamua atu, na fa’afofoga ai le Fa’amasinoga, a’o fa’ailoa aloa’ia e Chen so’otaga o lana kamupani ma le ali’i o Wang e ala i fefa’ataua’iga i totonu o le a’ai fa’apea le vaega fai-sea a le kamupani o le Natural Dairy (NZ) Holdings, lea sa igoa muamua o le China Jin Mining Corporation, i le taimi sa taumafai ai fa’atau mai fa’ato’aga mai le kamupani Niu Sila, le Crafarms Group i le va o le Aso 07 o Me 2009 ma le Aso 19 o Iulai o le 2010.   

O fa’ato’aga nei na fa’atau muamua e Wang – o se tagata mai Saini na malaga ma nofomau ai i Niu Sila –i le tau e luaselau-limasefulu ma le iva miliona tala Niu Sila (NZ$259 miliona) ma toe fa’atau atu ai i le Fa’alapotopotoga a China Jin Hui Mining, i le tau na fautuaina e Chen, e limaselau miliona tala Niu Sila (NZ$50 miliona).

E le’i fa’ailoaina e le to’alua lea i Ofisa o maketi o fefa’ataua’iga fa’apea ai le vaega fai-sea, le tau sa’o o fa’ato’aga nei – le Crafarms – lea sa fa’amatalaina, o se “kamupani lapisi” e se tasi o molimau. 

E ui i taumafaiga a vaega mo fefa’ataua’iga e sa’ilia se fa’amalamalamaga mai le to’alua lea e uiga i le la so’otaga, ae na silafia lelei e le fa’amasino, sa tautu lava ma fa’apea atu, e leai so la so’otaga.

Na fa’aigoa e Pang le le-fa’ailoa atua i le ‘aufai-sea o le tau sa’o o fa’ato’aga, “o se aga fa’aTi’apolo”, ma fa’aopopo atu fo’i, ua gaoia ai le avanoa o le ‘aufai-sea e faia ai o se fa’ai’uga lelei.

Na saunoa le Tama’ita’i Fa’amasino, na te le-taliaina se fa’amatalaga a le to’alua lea fa’apea, e le’i gau sea fefa’ataua’ia na faia, a o se tulaga na lamatia ai ma afaina aia-tatau a le ‘aufai-sea.

Peita’i,  sa ia fa’aitiitia lava le fa’asalaga o Chen i le na o le ono masina mai le valu tausaga ma le tolu masina mai le amataga, ina ua silafia, o Chen sa avea o se tasi e taulamua i so’o se mea a tagata-Saina e faia i Aotearoa, talu lava ona taunu’u atu i Niu Sila. 

 Sa silasila fo’i le fa’amasinoga i le sao aoga ma meaalofa e tele a Chen sa tu’uina atu i le tele o tausaga ua mavae, aua le atunu’u o Saina, o Niu Sila fa’apea ma Samoa nei. 

By Fa’aliliu e Maiava 09 June 2016, 12:00AM
Samoa Observer

Upgrade to Premium

Subscribe to
Samoa Observer Online

Enjoy unlimited access to all our articles on any device + free trial to e-Edition. You can cancel anytime.

>