Tolopo le iuga ale fa’amasinoga i se tamā ma lona afafine

By Deidre Tautua-Fanene 07 April 2018, 12:00AM

O le mataupu i le tamā ma lona afafine moni lava lea sa la’ua ioeina le moliaga e tasi o le mataifale o le a lauina le iuga ale fa’amasinoga i le Aso 17 Aperila, 2018.

O lea mataupu sa vala’auina i luma o le Fa’amasinoga Maualuga, i le ali’i fa’amasino ia Leiataualesa Daryl Clarke i le Aso Tofi e lauina ai le iuga.

Ae peitai, i le mae’a ai o folasaga ale tamaitai loia o loo tulai mo le itua a leoleo, Lupematasila Iliganoa Atoa, faapea ai ma loia o loo tulai mo i laua o loo molia o Diana Roma ma Maiava Visekota Peteru o lea na toe tolopoina ai le lauina o le iuga mo le vaiaso fou.

Sa talosagaina foi e Leiataualesa ina ia faasaina ai ona fa’aasalalauina suafa o laua o lo’o molia i lea mataupu.

E tusa ai ma tolaulauga a leoleo lea sa faitauina i totonu o le potu fa’amasino e fa’apea o le o loo molia muamua o le tamā moni lava o le o loo molia lona lua.

“O le o loo molia muamua e 58 le matua o le soifua, ma e toafitu nai ona alo ae ua maliu le tinā o le aiga.

“O lē o lo’o molia lona lua e 35 le matua o le soifua, ua to’atolu le fanau ma e le’I faia se aiga.

“I le tulai mai ai o lea mataupu i le taimi muamua na silafia lelei lava e le o loo molia muamua ma le o loo molia lona lua le laua sootaga o laua o se tamā ma se afafine moni lava.

“I se vaitaimi la i le va o le Aso 31 Tesema, 2016 ma le Aso 1 Ianuari, 2018, pe tusa ma le 11 i le po, sa momoe ai le o loo molia muamua ma le o loo molia lona lua.

“E fa’apea o laua nei e momoe faatasi i se fale e tasi ma e tasi le aluga e tasi foi le ieafu e late fa’aaogaina.

“I se taimi o le po lea a’o momoe laua nei, sa alu atu ai se tasi o taule’ale’a o le nu’u i le fale o laua nei i se feau ma ia iloa ai le tulaga o loo iai nei.

“I le mavae ai o nai aso, sa fa’apea ai ona faia ai se fa’aleaiga a laua nei ma lo laua silafia lelei o lo laua sootaga.

“I le taimi lea sa fa’apea ai ona alu atu se tasi o taule’ale’a i le fale o i laua nei ma ia iloaina ai nei tualaga ma o iina sa faapea ona pueina ai loa e lenei taule’ale’a ata o laua nei.”

E tusa ai la ma fa’aamaumauga a le itu a leoleo e faapea o lenei mataupu sa alia’e mai ina ua fa’aali e lenei taule’ale’a ia ata sa ia pueina i nisi o le nuu ma o iina sa ripotia ai loa lea mataupu i le ofisa o leoleo i Apia.

Sa ioeina uma e laua nei moliaga o loo faasaga ia i laua ma o le faasalaga maualuga o lenei soligatulafono o le nofosala lea i le toese mo tausaga e 20.

E tusa ai ma le folasaga a Lupematasila sa ia talosagaina ai se fa’aasalaga faafalepuipui e amata atu i le lua tausaga.

I le faitauina o itu e ogaoga ai lenei soligatulafono sa taua ai e Lupematasila le lepetia ai lea o le faatuatuaga i le va o le afafine ma le tamā.

“O loo atagia mai lava i ripoti o le o loo molia muamua o le tamā moni lava o le o loo molia lona lua.

“O le o loo molia muamua o ia o le ulu o le aiga, ma o lana matafaioi o le puipuiina lea o lona aiga ae peitai e le o le tulaga lea.

“Ua maliu lona to’alua ma o ii foi lea na amata mai ai lava lenei mataupu.

“Sa tatau ona ia puipuiina lona afafine ae peitai e le’o le tulaga lea.

“O le itu lona lua e ogaoga ai lenei soligatulafono o le faiā fa’aleaiga i le va o laua nei.

“Lona lua o le fuafuaina lelei o lenei soligatulafono.

“Sa laua silafiaina lelei le laua faiā ae peitai ua malo lava le tuinanau ma laua faatinoina ai loa nei uiga.

“O lesi itu, e le ogatasi ma le talitonuga o tatou ma le faasamoa.

“Ua laua lepetia le vatapuia i le nonofo ai o le tamā ma lona afafine.

“E le taliaina i le tu ma aga faasamoa nei ituaiga uiga faapenei o le ala lea lau afioga ua tuuina atu ai se talosaga i luma o lau afioga.”

E tusa ai ma le folasaga Roma sa ia talosagaina ai se faasalaga mama a le faamasinoga mo le o loo molia muamua.

“O le taimi muamua lea ua tulai ai o ia i luma o le faamasinoga o lea ua 58 le matua o le soifua ma sa ia tausisi lava i tulafono seia oo mai lava i le mataupu lenei.

“O lesi itu e talosaga ai lau afioga e silasila iai o le tulaga lea o lona ioe vaveina o le moliaga i le taimi muamua lava sa valaau ai lenei mataupu.

“O lesi tulaga sa faia le ifoga i luma o le nuu ma faatino ai le sala e $2,000 ma ie tetele e lua.

“Sa talia e le nuu le ifoga ae peitai sa aumai lava le poloaiga ina ia faatea ma le nuu.

“E tusa ai ma le faamatalaga a lē o loo molia muamua e faapea o ia ma lona afafine ma le fanau a lona afafine e momoe faatasi uma lava i le fale e tasi.

“E laititi le fale, ma o isi taimi o le po e tulai ai e alu i le faleleta’ua sa ia vaaia ai lona afafine o loo moe le lavalavā, ma o ii e oso ai ni lagona ia te ia ma ia le mafai ai ona ia taofiofi i ona lagona.

“O loo ia talia foi e le ose vaega lea e avea ma alofaga mai le mataupu na tulai mai ae e pei o se faamatalaga lea e tuuina atu i luma o le faamasinoga e faamatala ai le mafuaaga ua tupu ai lenei mea.”

O le folasaga ale tamaitai ia Maiava o loo ia tulai mo le o loo molia lona lua sa ia talosaga aim o se faasalaga e le falepuipui.

“Soo se mataupu lava e tulai mai o le fesili muamua pe aisea ua tupu ai lenei mea,” o le saunoaga lea a Maiava i lana folasaga.

“Sa ta’ua e le o loo molia lona lua, o le mafuaaga ua ala ai ona tulai mai lenei mataupu ona o le augani atu pea a lona tamā ia te ia.

“Ua le faatasi pe faalua ae o taimi uma lava e augani atu ai pea le o loo molia muamua ia te ia ma o i ua le mafai ai loa e ia ona ia teena le augani atu mai iu ai lava ina faatinoina lenei soligatulafono.

“O se tulaga mataga ma le masiasi lea o loo feagai mai ia, auā e mulimuli mai le faasalaga a le faamasinoga ae o lea ua ia nofo i le olaga atoa ma le masiasi ma le ma aemaise ai o lana fanau.

“O lenei mataupu ua tulai mai e le faigofie ona taliaina e lana fanau aemaise lava o le latou aiga.

“O le isi itu lau afioga e toatolu le fanau a lenei tinā ma e tausi toatasi lava e ia e leai se e nate faalagolago iai i le tausiga o lana fanau.

“O tausaga o nei tamaiti ei le va o le tolu tausaga ma le 10 tausaga o lea lau afioga o loo laiti lava lana fanau ma e leai se tasi e faamoemoe ai i le tausiga ona ua maliu foi lona tinā.

“O le itu lea lau afioga e tagai iai ina ia tuuina atu se isi faasalaga e ese mai i le faasalaga faafalepuipui mo le o loo molia lona lua.”

By Deidre Tautua-Fanene 07 April 2018, 12:00AM
Samoa Observer

Upgrade to Premium

Subscribe to
Samoa Observer Online

Enjoy unlimited access to all our articles on any device + free trial to e-Edition. You can cancel anytime.

>