Manatu o le Fa’atonu - O le Soifuaga ma Mataupu e sili ona taua

06 February 2016, 12:00AM

Tusia - Mata’afa Keni Lesa

Faaliliu e Seagaitumua Tupuola

 

E pei lava o le toatele o tagata ananafi, na matua o’o i le ta’ele o lo’u loto le tala a Manamea Apelu –Schwalger e uiga i lana taua ma le gasegase o le kanesa ua faatetele o le susu.

Poo le a lava, o lona loto finau ma le gaua’i o le loto e fai le mea na te mafai ona fai e siitia ai le soifua maloloina i ona tagata- o se tulaga lea ua matua tu-matilatila mai mo a’u.  Ua outou silasila la, e ese mai ana tauiviga ma le tiga matuitui e tatau ona ia uia, ua faaalia e Mana lona loto tele ma le faatuatua i lona Atua.

O ni aga ma ni faiga e ao ina aloa’ia ma faata’ita’i i ai. 

Ua leva ona tatou iloa e faapea o le kanesa o se faafitauli tele lea. A e i totonu o le tulaga lava ia o Samoa-o se gasegase e matua mata’utia lava. E tusa ai ma faamatalaga na faaalia i le faagasologa o le Faamanatuina e le Atunuu o le Aso o Kanesa i lenei atunuu, o le kanesa o le fasioti tagata numera tasi lea i Samoa. 

O se mea tau faamata’u lea pe a tatou faatali teisi ma maufau i ai. Ua matou fai atu faapena ona a tatou tilotilo ia tatou mea faamuamua tau le soifua maloloina, e seasea lava ona ta’ua le kanesa. O le vaaiga tausili e tatau i taimi uma ona tuuina atu i faama’i e le pipisi e pei o le suka, toto maualuga ma isi, ae le o se mea sese lea. Ae masalo a tuu i le silafia ua tatou maua i le taimi nei e uiga i le kanesa, e tatau matua tuuina atu i ai se faataua e sili atu.

O le mea moni e faapea, o loo aafia i tatou uma lava i lenei faama’i i soo se itu. E leai se tagata e to’atasi i totonu o lenei atunuu e le o fesootai poo se tagata e aiga ma se tasi o loo faagasolo pea pe o loo tauivi ma le kanesa. 

E tusa ai ma faamatalaga a le toatele o tagata ia sa pagatia mai lea faama’i, o le kanesa na te le faailogaina se tagata. Ma o se faataitaiga e sili ona taua o Manamea. O se tamaitai Samoa lalelei ma le atamai ua na faaalia lona loto malosi, tulaga mamalu ma le tulaga maualuga o lona tagata, sa le iloa e nisi 

Ae faauta e le o faavaivai ai o ia. E leai foi se isi o faavaivai.  I le Sefulutolu  masina talu ai, na ‘ou sau i le Falemai Tele ina ua uma ona fai la’u lava suesuega i lou susu tauagavale lea na ‘ou maua ai se patu,” o lana toe manatunatu lea i tua.

“O le itu e faanoanoa ai mo a’u, ina ua uma lo’u ta’otoga ma maua lea patu ua faatetele, o le taimi lea na amata ai la’u malaga e avea ma tagata gasegase o le kanesa.” Ae tau ina faailoa atu le tulaga mata’utia o le kanesa i totonu o Samoa, e tusa ai ma Manamea, i le Falemai Numera Fitu i lea aso, e ono gasegase, e toatolu o loo pagatia i le kanesa.  

E ala i le Samoa Medical Scheme, sa mafai e Manamea ona malaga i Niu Sila e fai ai lona ta’otoga ma le ono masina o le chemotherapy. O se malaga lea na maua ai se mapu-mo sina taimi e le tumau “Na ‘ou toe foi mai i le aiga ma le fiafia. Sa ‘ou manatu-ua ‘ou manumalo i le kanesa,” o lana faaaliga lea. “Ia Novema-sa toe fai lo’u taotoga lona tolu-ona ua toe foi mai lea patu ma ua toe faatetele le foi mai o le kanesa.” 

I lenei la Aso, o Manamea o se tamaitai lea o loo i ai se fe’au. 

“E le faailoga tagata le Kanesa,” o lana faaaliga lea. “Ae peitai-‘aua tou te fetagisi mo a’u. Ou te le mana’o ia outou faanoanoa, ou te le mana’omia lo outou faanoanoa, ou   te man a’omia lo outou malosi. Faalatalata mai ia te a’u, fai mai ai le faife’au i le taeao analeila.Ou te manaomia lo outou alofa, aua afai ou te mafaia, tatou te mafaia foi.”  

O lona faamoemoega mulimuli ia soifua tagata Samoa i ni soifuaga maloloina. “Ou te aioi atu ia te outou ina ia outou faia ni filifiliga e sili ona soifua maloloin mo oe ma lau fanau,” o la faaaliga lea. “Filifili i le soifua maloloina. O le kanesa e leai sona fofo ae mafai ona faia ina ia mou  ese atu....” 

Ae mo le taimi nei, ua iloa e Manamea o aso uma lava o se meaalofa lea. Ona o lea tulaga-o loo soifua o ia i le soifuaga atoa ma lana tane e matua lagolago ia te ia, o Alan, ma lona aiga.  “O lo’u mafaufauga mulimuli e faapea ua i le Atua se fuafuaga ese mo i tatou uma ma o le a faaauau pea ona ‘ou loto tele mo soo se sekone, minute, aso, tausaga na te aumai ia te a’u,” o le faaaliga lea a le tamaitai. “O le a ‘ou ola ma manava ma faamoemoe e faapea o la’u tala, ma lo’u malosi o le a lu’i ai le isi tagata ina ia tilotilo i le soifua maloloina ma isi lava filifiliga.” 

Ia, Manamea, o lau tala o le mea moni ua lu’i ai lenei tusitusiga. Ma ua matou mautinoa o tagata uma lava e faitau i ai o le a faapena o latou lagona. O le a ‘ou faailoa atu ia te outou se mea, e le na o Manamea. E toatele isi tagata Samoa o loo soifua ma tala e tutusa lelei e ao ona faailoa atu. O loo i ai tamā, tina, tuafafine, uso ma nisi o a latou fanau. Afai latou te le una’ia i tatou, ou te le iloa la poo a mea o le a una’ia i tatou.  

Ua outou silasila la, e matua faigata lava le soifuaga nei. Ua outou silafia ma ‘ou iloa lena tulaga. 

E masani ona tatou faitio e uiga i lenei ma lena-e oo lava i nisi o mea e sili ona taua. Ae peitai-o le a iloa e le isi tagata le sili atu ona faigata. Afai e te manatu o au taumafaiga ua matua le manuia lava, e te le fia iloa le mea o loo uia e le isi tagata. E sili atu ona leaga lo latou tulaga. Ma e faagasolo pea lea taamilosaga. 

O le pogai lea e taua ai ona amio lelei i tagata uma-tusa lava pe o ni tagata ese- talu ai e te le o iloa le mea o loo latou faafeagai ai.  O le mata ataata e te tuuina atu i le isi tagata e ono avea ma mea e sili ona lelei ua tupu ia i latou mo se taimi umi. 

O lenei la Aso o se meaalofa ae o taeao e le o iloa. I lenei soifuaga, e tatau ona tatou filifili lenei a tatou faamuamua i soo se itu e tusa ai ma mea e sili ona taua. E le o taua uma e mo a’u ma oe. Vagana ai o lou igoa mulimuli o le Atua, ae tatau ona tatou tuuese nisi taua mo isi tagata e tau ai latou.. 

O le itu lea e tau faailoa atu e faape e tatau ona tatou faamuamua mea e sili ona taua. 

I taimi amata o lenei vaiaso, faafetai tele lava ia Fauono Sina Mualia mo le faasoa mai mai pea i taimi uma o le “Upu mo le Asŏ,” O le a ‘ou faamutaina lenei tusitusiga e ala i se faasoa atu o lenei tusitusiga ia te outou. O le Ulutala “Tamā, ia e faailoa atu i Lau Fanau e le Alofa ia i Latou,” e anoano ona itu taua ia te a’u Ou te faamoemoe o le a faapena ona fai ia te outou ae o fai sina malologa mo le faasiliga o le malosi i le faaiuga o lenei vaiaso.  Ia e faapenei la:

 “O le alii tomai tau le faaaogaina o paopao o  Bill Havens na toetoe lava faamaonia lona manumalo i le pine auro i le Taaloga a le Olimepeka i Pale i le 1924.  Ae peitai –i ni nai masina a’o lumana’i ai taaloga, na ia iloa e faapea e ono fanau lona to’alua i le la tama muamua a’o toesea o ia.. 

Sa faailoa atu e le Tamaitai e mafai lava ona ia faia mea uma, ae o se taaloga maoa’e lenei e le mana’o Bill na te misia. O lea na ia faate’ia ai tagata uma ma nofo i lona fale. Na feiloa’i e ia lona atalii pepe, o Frank, i le lalolagi. E ui lava ina sa manatunatu pea o ia i taimi uma pe o le a le tulaga semanu e o’o i ai, fai mai a ia e le popole i lana faaiuga na fai.  Na ia sasa’a atu lona i totonu o lea tamaititi laititi, ma faasoa atu ia te ia le alofa i aso uma. 

Ua mavae le luasefulu –fa tausaga ae o loo fai taaloga a le Olimepeka i Finilani. O le taimi lea na filifilia ai lona atalii o Frank e tauva i le tuuga paopao. O le aso ina mavae le tauvaga, na maua e Bill se fe’au faa-uaealesi  mai ia Frank e faitauina faapenei:  ‘Dear Dad, faafetai mo lou faatalitali se’ia ou fanau mai. O le a ‘ou foi atu i lo tatou aiga ma le pine auro sa tatau ona e maua.’ Sainia ‘O lou atalii pele o Frank.”Sa mana’o Bill Havens ia iloa e lona aiga, e faamuamua lava i latou, tusa lava pe o le a le mea e o’o i ai.. 

Ma o lena tulaga na avea ai o ia ma toa i se tamaititi laititi e igoa o Frank. E malamalama Bill o pine e elea, o pese e ta’ei, ma o matati’a ‘ausia e vave ona galo.  O nei mea e le faamalieina ai se tasi. O le a le mea e faamalieina ai? O lou alofa mo lau fanau, ma le alofa o loo ia i latou mo oe. Na faalia e Iesu e ui lava ina sese le ala o se tamaitiiti, o le alofa o le matua e toe faafoi mai ai i laltou. Ua e faagaloina ea lou aiga i le asō? Afai o lea, ia fai vave loa se gaoioiga!

Ia e matua faaaogaina lena meaalofa e igoa o le aso nei. 

Ma ia e fiafia ona o se taimi lelei ma tagata e sili ona taua, Ia faamanuia atu le Atua!

 

06 February 2016, 12:00AM
Samoa Observer

Upgrade to Premium

Subscribe to
Samoa Observer Online

Enjoy unlimited access to all our articles on any device + free trial to e-Edition. You can cancel anytime.

>