Manatu O Le Fa’atonu - O le Fo’ia o a tatou faafitauli

By Mata'afa Keni Lesa 05 August 2016, 12:00AM

O le taua i le va o le lelei ma le leaga e le mafai ona mavae. O lena tulaga e le mafai ona ‘alofia.

O lona uiga e faapea-poo fea lava o loo i ai ni taumafaiga ina ia fai se mea lelei-e mafai ona tatou mautinoa-o  le malosi o le leaga o le a faapea foi ona faaaogaina. O le uiga lava lea o le soifuaga. E le mafai ona tino mai se isi lava faiga. Afai lava e i ai se taimi tatou te vaaia ai na o le mea lelei, atonu ua le tatau loa ona tatou toe ola i lenei lalolagi.  Afai e te talitonu i le lagi, atonu ona pau lena o le nofoaga e ono maua ai lena tulaga.

I le taimi nei, o le mea moni lava e faapea-o taimi uma lava tatou te ola ai i nei tino oti, o le a tumau pea ona avea i tatou ma autu-ma i latou e aafia ai-i le taua i le va o le lelei ma le leaga. E mafua ona o i latou e afaina ai, o i tatou o tagata ola e mavae ma i le avea ma tagata ola-e lamatia i atatou i faaosoosoga ma vaivaiga o le tino. O se vaega o lenei itu ua faamanino mai ai le pogai ua tatou feagai ai ma le anoano o faafitauli i aso nei.

A tatou faatali teisi ma mafaufau mo se minute poo se lua, o le a tataou maua e faape o loo tatou nonofo i totonu o se lalolagi ua tumu i faigata ma lu’itau. O loo i ai faafitauli i nofoaga uma tatou te tilotilo i ai. Ona pau lava le faamafanafanaga e faapea e le o tuua na o i tatou. 

O le anoano o a tatou faafitauli ua so’o ai le lalolagi. O ni lu’itau ia mo le lalolagi atoa e o’o lava i atunuu tetele ma le mauoloa-o loo tauivi foi ma nei faafitauli. O loo tatou talanoa i le leai o ni galuega, mativa, fuainumera tau le faaleagaina atili o le soifua maloloina, faafitauli tau tamaoaiga, fua o le tele o solitulafono ma isi lava mea, o nei mea o lu’itau ia o le lalolagi atoa. I totonu o Samoa i aso nei, o le vaega tele o faafitauli-o se ata lafoia lea o le leaga o nei mataupu ua tatou taulimaina.

Fai la le mataupu o le leai o ni galuega mo se faata’ita’iga. E le mafai lava ona tatou fo’ia le leai o ni galuega se’ia vagana ai ua moni ma faamaoni le naunau moni  le malo e fai se si’osi’omaga e mafai ai-lea o le a tupu talaulau ai le vaega o pisinisi-lea o le a tupu talaulau ina ia matua ola lelei e avea ma enesini o le tuputupu a’e o le tamaoaiga. O le Mativa o le isi lea lu’itau. O le mativa lea ua pogai ai le maoa’e o le maualuga o a tatou fuainumera tau solitulafono faapea foi ma sauaga i totonu o aiga ma nuu. 

O tagata ua afaina o le a tumau pea ona afaina ai isi tagata. O Tamā ia ua le mafai ona latou tuufaatasi pito e lua ma saili ni tupe ia lava e fafaga ai le to’atele o a latou fanau-o le a taunuu ai-i le faaaoga sese o latou ta’ito’alua. E mafai ona matou talanoa atu i mea uma tatou te manaomia e tusa ai ma vaifofŏ mo sauaga i le aiga-ae o’o ane i le faaiuga o le aso, e tatau lava ona tatou fo’ia mataupu tau le aiga i aiga –ia e taunuu ai i le saua faatautala e faasaga i tamaitai ma tamaiti –ia ua masani ona tatou vaaia.

E faapefea la ona tatou fo’ia le mataupu tau le mativa i avanoa, tupe ma mea’ai i nisi taimi?   I taimi faapenei, e tatau ona tatou tilotilo i o tatou malosi. E tatau ona tatou tilotilo i ekalesia, nuu ma latou faiga faale-aganuu e saili ai ni tali. O le tulaga tau polokiki o se tulaga lea e popole ai. E i ai sona tau? E te totogiina se tupe? O le fesili la, e moni ‘ea o se mea faigofie le fai o faiga pi’opi’o? O le mea moni, o le Faimea Pi’opi’o e suamalie ae i ai le tau e te totogiina.

I se tasi faaupuga, e i ai ona taunuuga mo mea uma lava tatou te faia-pe o se mea a se tagata e to’atasi poo tagata lautele. Afai e te faimea pi’opi’o na o oe lava-e mautinoa lava foi lou faimea pi’opi’o i totonu o le malo. O lou soifuaga tau oe lava-e le mafai ona aveeseina mai lou soifuaga lautele.

E le o se mea e tau faailoa atu e faapea o le mea lava e te luuina-o le mea foi lena e te seleseleina. E faaupu faapea e isi tagata, o le mea e alu taamilo e sau taamilo foi. O le mea moni-e le mafai ona e faaauau pea le gaoi mai vaega o le malo ae faapea  e te totogiina i se isi faiga i se isi nofoaga. Ioe-atonu e mafai ona e sao ai mo sina taimi, ioe-atonu o le a puipui oe e au uo o i totonu o lea vaega, ae mo le a le umi o le taimi? E tumau lava i taimi uma ona toe maua ai oe i se tasi poo se isi lava faiga.

Mafaufau i lou aiga; mafaufau i lau fanau, ma fanau a lau fanau. I nisi itu, o lona tau o le oti. O le a le toatele o tagata sa umia tulaga maualuluga na faafuase’i lava ona maliliu?

O le itu lea e tau faailoa atu e faapea-e le mafai ona e sola ese atoatoa mai taunuuga o faiga pi’opi’o.. E tatau ona i ai se tasi na te totogi le faatiga-ulu na e faia i sui o le atunuu lautele. O taimi uma lava e te aveina ai se mea e aunoa ma se faatagaga, ua e gaoia se oloa a se tasi poo se auaunaga sa tatau ona latou maua.

O le taunuuga, o tagata e sili ona afaina ai o le atunuu-aemaise ai lava o tagata matitiva –ia o loo feagai pea ma le tiga o le faimea pi’opi’o. Ma a’o pagatia i latou –i le tulaga le manuia o le avea ma tagata mativa-talu ai a outou amioga, o loo fetagisi ma tagi aue o latou loto ma agaga mo le amiotonu. O loo latou moomoo mo se ‘faiga ‘ e faa-sa’oloto ai i latou. I le taimi nei, o le mea la lenei. Ua le mafai lava e le ‘faiga masani’ona faa-sa’olotoina tagata poo ua fai ma faatiga ia i latou se’ia o’o lava ina matua leai so latou leo ona o lo latou fefefe e tautatala mai.

O lea ua latou fetagisi ai i luga o latou aluga a’o tofafā i le po. I le faagasologa o le aso, e sisina lo latou afu oona i le eleele. E i ai lava se mea o i totonu o le li’o faale-agaga ua aveeseina e nei tiga uma ma le tulaga pagatia.

By Mata'afa Keni Lesa 05 August 2016, 12:00AM
Samoa Observer

Upgrade to Premium

Subscribe to
Samoa Observer Online

Enjoy unlimited access to all our articles on any device + free trial to e-Edition. You can cancel anytime.

>