TALATUU O SALEMULIAGA

05 February 2016, 12:00AM

Tapena ma Tuufaatasi e Fuimaono Na’oia Faasavalu Touli F. Tupua mo le Samoa Observer.

 

Fai mai le mau a Alii Su’esu’e o Salemuliaga poo le Aiga o Muliaga-na afua mai suli o Lealali; ae o Muliagalafai- o ia lea na faavaeina le “Aiga Salemuliaga,’ma o ia o le atalii laititi o Lafai; ma o le atalii o le atalii o Alali.

O le aloa’ia la o lea Aiga i Savaii- e mafua ona o se aiga tele, Mai Tufu Gataivai, o iina sa nonofo muamua ai lea aiga ma le aiga o Tagaloa ma saga faatoateleina pea i Sala’ilua ma Amoa; lea a tuufatasi ma Lealatele ona maua ai lea o le Aiga Salemuliaga o aso nei.

Ae o loo i ai foi se tasi ona nofoaga i Vaisa’ulu i Iva faatasi ai ma le suafa o Muliagatele e foliga mai o loo faatino ma aloa’ia ai. E peiseai la o Lealatele, le nofoaga lona fa autu lea o Salemuliaga. E ui foi ina ta’ua o le Falefa o le Aiga o Tonumaipe’a, ae i ai foi le Falefa o le Aiga o Tagaloa ma o loo aloa’ia lava lea tulaga e aiga o Alii Tetele; ma o lea Falefa e aofia ai Tufu Gataivai, Sala’ilua, Amoa ma Lealatele.

E aliali mai la e mafua lea tulaga ona o ni faiā poo ni sootaga ma ni aiga o ni tamalii tetele aemaise ai lava Tamali’i o Sa Lilomaiavā o Palauli ma Safotu,, ae o le faavaeina lava ia o le Aiga Salemuliaga, na amata e Tulafale, ina ua latou faavaeina se vaega o ‘faleupolu’ poo ni failauga.

O le pogai lea e faigata ai ona faapea e i ai so latou matai faapitoa. Ona pau lava tamalii e mafai ona ‘ausia lea tulaga mamalu -o La’ulu o Gataivai, ae ua taatele lea suafa matai; ma o le suli o La’ulunofovaleane na ia faavaeina le aualuma o Le’aumoana

TALATUU O LE AFUAGA O LE SUAFA TAGALOA (Faamaumauga a Misi Pulo)

O le faamaumauga o lea talatuu fai mai o le afuaga lenei o le suafa Tagaloa:- Na usu Lufaisaotele ia Sinafagaava ona fanau lea o le teine o Sinaalaua. Ona nonofo lea o Funefe’ai ma Sinaalaua, ae ina ua vaaia e Tagaloaalagi le atua o le lagi lea tamaitai, ona moomoo lava lea i ai o lona loto.

Ona talanoa lea o Tagaloaalagi ia Fune-‘aumai le tama’ita’i e fai ma o’u to’alua, ae avatu mo oe lo’u igoa o ‘Tagaloa’. E le gata i lea, o le a ‘ou tuuina atu fo’i ia te oe ni ‘alii se to’avalu’ e nonofo i ou -’autafa (Tafa’i), ma le ‘Taulauniu mai le lagi’ e igoa o le ‘Sae’ ma le ‘Fataloto’ o Vaiafai, o ‘Tugaga’ ma le ‘Tagaloataoa’ o Safuneitaoa, Gale ma le Tuiasau o Vaisala, Mata’afā ma le Taliva’a o Sili (Tufu) Ona malie lea o Funefe’ai, ona faaigoa ai loa lea o ia nofoaga e fa o ‘Safune’ poo le aiga o Fune poo le ‘fale na fagafua’ e pei ona faamaumau e Misi Pulo.

O nei nofoaga uma e fa -o loo i Savaii-Safune i Vaiafai o se nuu o Iva i le itu i sasa’e; ‘Safuneitaoa’ o le nuu tele lea o Safune i le itu i matū, ‘Vaisala’ e latalata i Asau i le itu i matū, o Sili e faaigoa foi o Safune; o se nuu-a-uta lea o Tufu Gautavai i le itu i sauté. 

O le ‘Taulauniu’ o nei nuu e fa, o failauga poo tu’ua ia e to’avalu, ona pau ia o tagata e mafai ona latou faae’e atu le suafa ‘Tagaloa.” O le suafa Tagaloa o Falelatai, e faaigoa o ‘Tagaloa i Pata’ ina ia faaeseese ai, ae lē feaiaa’i. E le aofia ai foi le nuu o Safune poo se pitonuu o Toamua lea e latalata i Apia, i le faae’eina atu o le suafa Tagaloa, ae ua na o se nofoaga lava o loo mau ai tagata.

05 February 2016, 12:00AM
Samoa Observer

Upgrade to Premium

Subscribe to
Samoa Observer Online

Enjoy unlimited access to all our articles on any device + free trial to e-Edition. You can cancel anytime.

>