Fa’amautu e le Su’etusi Sili le tu’uina atu o Ripoti

By Lanuola Tusani Tupufia 04 August 2016, 12:00AM

Leai, e le o tanua i lalo o tauvela pe fa’agalo Ripoti a le Pule ma Su’etusi Sili na tu’uina atu i le Palemene mai le 2013 – 2016.

Moni e le’i o’o lava ia ripoti i le laulau-a-fono a le Palemene, a ua fa’amautuina mai nei e Fuimaono Camillo Afele, o lo’o galulue ai nei lona Ofisa ma o le fa’ata’atia mo le Palemene ae le’i o’o ia Tesema.

Na tu’uina mai lea fa’amaoniga e Fuimaono – o lo’o i atunu’u mamao i le taimi nei, e tali ai i fesili sa tu’uina atu e le Samoa Observer, e uiga i ripoti nei.  

 “O lo’o tapena i le taimi nei, ripoti a le su’etusi i le Palemene mo le 2013, 2014, 2015 ma le 2016 ma a mae’a ona tu’uina atu lea i le Palemene fou e le’i o’o ia Tesema o le tausaga nei, pe a tuai tele,” o lana fa’aaliga lea. 

“O ripoti nei a Matagaluega ma Itutino uma o le Malo, o lo’o siakia muamua e o’o mai i le 2015 ae le’i saunia ma tapenaina ripoti i le Palemene mo le vaitaimi lava lea,” o lana saunoaga lea. 

Na fa’amanatu mai fo’i e Fuimaono, o le ripoti a le Komiti o Ofisa a le Palemene e uiga i ripoti sa tu’uina atu i le palemene mo le 2012 ma le 2012, na maua i le 2014.

Sa fa’aalia fo’i, o tali a le malo i le Komiti a le Palemene, o lo’o aofia ai ma teuteuga, o fa’atinoga ma fa’amatalaga e toe fa’asa’o ai ma fa’aleleia nisi o fa’aletonu sa fesiligia. O lea tali sa tu’uina mai i le 2014.     

E le gata i lea, ae na fa’amatala fo’i, o le Ripoti a le Su’etusi Sili mo le Palemene mo le tausaga e 2012, sa iai lava i totonu o galuega a le Palemene mai le 2014 ma le tele o le 2015 e o’o mai i le taimi o le palota lautele.

  E tusa ai ma le Tulafono Su’etusi 2013, Vaega V – Ripoti a le Su’etusi;

40. Ripoti a Su’etusi mo Itutino o le malo - (1) E tatau i le Pule ma Su’etusi i tausaga ta’itasi, ona tapena ma tu’uina atu i le Fofoga Fetalai se ripoti fa’amaonia ua mae’a ona su’esu’eina lelei a so’o se itutino o le malo, o vaega talafeagai uma po’o se vaega o ia itutino o le malo, e tusa o lenei Tulafono pe so’o se isi lava Tulafono talafeagai.

 (2) E tatau i le Pule ma Su’etusi Sili, ona iai i lea ripoti, pei ona mo’omia ai i le vaega (1) o le tulafono: (a) se lisi o itutino o le malo, ma isi vaega talafeagai uma e le o aofia i ripoti a le Su’etusi i lea tausaga, ma le (b) so’o se fa’aletonu po’o ni gaioiga e le o sa’o ona fa’atino e tusa o tu ma aga masani e silafia e le Su’etusi, e lelei ma talafeagai; ma le (c) so’o se suiga e tula’i mai i le su’eina o tusi a le Su’etusi Sili, e ‘ese ai mai le tausaga ua mavae . 

(3) E tatau i le Pule ma Su’etusi Sili ona: (a) logo le Palemia ma le Minisita tonu e fitoi ma vaega o ta’ua  i ripoti; ma (b) vala’auina le matagaluega tonu ma le vaega, le pulega po’o isi itutino talafeagai ina ia tu’uina atu ni fa’amatalaga e uiga i vaega o lo’o ta’ua i ripoti ma tu’u iai se aso e fa’atino ai lea mana’oga; ma le (c) i totonu o le onosefulu aso mai le aso ua fa’ailoa i le vaega (b), tu’uina atu o ripoti o su’ega-tusi ma so’o se fa’amatalaga ua maua, i le Fofoga Fetalai, mo le tu’uina atu i le Fono Faitulafono i lalo o le vaega e 42. 

Prime Minister TuilaepaSaileleMalielegaoi has repeatedly downplayed the reports, saying remedial actions have been taken to ensure the issues identified will not happen again.

I le fonotaga talu ai nei a le Palemene, sa tele lava felafolafoa’iga e uiga i le ripoti a le Komiti a Ofisa o le Palemene aga’i i le ripoti a le Pule ma Su’etusi Sili mo le Tausaga e 2009 – 2011. 

O ripoti ia o lo’o matua aligaliga ai tu’ua’iga o faiga-pi’opi’o ma taupulepulega a le ‘aufaigaluega a le malo e fa’aaoga sese tupe a le atunu’u, i totonu o nisi o matagaluega ma fa’alapotopotoga a le malo.

By Lanuola Tusani Tupufia 04 August 2016, 12:00AM
Samoa Observer

Upgrade to Premium

Subscribe to
Samoa Observer Online

Enjoy unlimited access to all our articles on any device + free trial to e-Edition. You can cancel anytime.

>