O le palota o le aia-tatau a le tagata

01 March 2016, 12:00AM

Ripotia e Lanuola Tusani Tupufia

Fa’aliliu e Maiava 

 

E le o fa’avaivai le sui-tauva o Va’ai Papu - le sa ta’ita’ia fo’i le Vaega a le Tautua Samoa, mai le finauina o le mata’upu, e tatala ai le avanoa i Samoa o lo’o aumau i fafo, e palota mai atunu’u o lo’o aumau ai.

Moni o lo’o matua tu-vaelua le Ali’i Palemia, o Tuila’epa Sa’ilele Malielegaoi, e te’ena lea finagalo, ae na ta’ua e Va’ai, o se mata’upu e ao ona tuli’aupuina pea, talu ai, o le mata’upu e a’afia ai le aia-fa’aleFa’avae a tagata.  

Saunoa Va’ai, e matua popole lava ona o le fia-selau o ali’i ma tama’ita’i mai afio’aga ma alalafaga, lea o le a le-mafai ona fa’atino a latou palota talu ai, ona o lo’o i fafo mo le polokalame o Galuega Fa’aVaitaimi mo le Itulagi nei. 

 “Matou te le’o fai atu o tagata-Samoa uma o lo’o soifua i fafo, e tatau ona palota,” o le fa’aaliga lea a Va’ai.

Na ta’ua, e tatau lava ona o-mai Samoa o i fafo e resitala i Samoa nei i le Ofisa o le Komesina o Faiga Palota.

“Po’o ai lava la ua mae’a ona resitala, e tatau ona o-ane uma i le ofisa o le konesula-Samoa i Niu Sila, e siaki a latou resitala ma fa’atino loa a latou palota,” o lana fa’aaliga lea. 

“E aupito taua lena mo o tatou tagata e ono le-palota ona ua tu’ua le atunu’u mo tauga-‘apu ma moli i atunu’u ia.

“E le gata ia latou ia, a’o Samoa fo’i o lo’o galulue i fafo ae manana’o e palota, ae faigata ona o galuega.”   

Na fesiligia e Va’ai le tulaga o Samoa ua mae’a ona resitala a ua le mafai ona fa’atino a latou aia-tatau e palota ai, ona o lo’o to’esea ma le atunu’u.

“Pau le mea o lo’o matou talanoa atu ai, o se faiga mo tagata ina ia mafai ona palota,” o lana fesili lea.

Na ta’ua fo’i e le Ta’ita’i o le Tautua, o Palusalue Fa’apo II, o le to’atele o Samoa o lo’o nonofo i fafo, e le mafai ona tu’ua galuega ae o-mai e palota ma fa’atino a latou monotaga.

A maumalo le Tautua i Faiga Palota i le Aso Faraile, na saunoa Palu, o le a latou toe iloiloa le vaega tonu lea.

 “E fai muamua lava se matou su’esu’ega,” o lana saunoaga lea. “Mai lena su’esu’ega… e mafai ona matou amata mai le matai mo se fa’ata’ita’iga.

“E mafai ona ‘aumai pepa-fa’amaonia o o latou matai a’o le’i faia a latou palota. 

“Matou te le o fai atu, a-mea o Samoa uma e mafai ona palota, aua e le mafai lena tulaga…ae mo le Palemia i lona fa’apea mai, o le a pulea mai fafo le atunu’u, e faigata lava ona tupu lena mea.” 

Na lagolagoina fo’i e le Faipule o Salega, o Afualo Dr. Wood Salele lena tulaga.

Sa fesiligia e Afualo, pe aisea e vavave ai ona laga a le HRPP e fai su’ega-tupe i fafo ae a o’o loa i tulaga o le palota mai o tagata-Samoa mai fafo, ona fa’ataliga-tuli lea.

“E matua tele lo latou sao mo le atina’eina o le atunu’u,” o le fa’aaliga lea a Afualo.

“Ae fa’anoanoa lava, aua e vave tele le oso i le va’alele ma o e sa’ili-tupe i o, ae a fesili mai i mea e manana’o ai, a ua le-amana’ia. 

“Matou te le o fai atu a-mea, ia tatala le palota mo tagata uma…e iai lava mana’oga e tatau ona fa’amalie.” 

I se talanoaga ma tusitala ma vaega fa’asalalau, na ta’ua ai e le Palemia, lona matua tete’e tele i ia mafaufauga. 

Na lapata’i mai Tuila’epa, o le a o’o ina fai mai fafo fa’ai’uga a Samoa pe a tupu le mea lea. 

“A tou manana’o e palota, oso i le va’alele ma sau i’inei,” o le saunoaga lea a le Palemia.

“Matou te le o taofia lava o tatou tagata o i fafo e fia palota ae, tatau ona oso i le va’alele ma sau e fa’atino le mea lena. A’o le fa’apea mai e fa’atu ni ofisa i fafo e fai ai le mea lea, ‘ou te fai atu, e le’i faia e le ulua’i Palemia o Samoa le mea lena, ma ‘ou te le-talia fo’i.

“A tatou tatala loa le mea lea, o le a leai se malosi o tagata o lo’o i Samoa nei, e fai ai lava e latou ni fa’ai’uga ma tonu-fai. O le a o’o ai ina pulea mai fafo le atunu’u aua e aupito to’atele atu Samoa o lo’o iai i fafo.”

01 March 2016, 12:00AM
Samoa Observer

Upgrade to Premium

Subscribe to
Samoa Observer Online

Enjoy unlimited access to all our articles on any device + free trial to e-Edition. You can cancel anytime.

>